بررسی رویکرد سازه ای مدیریت منابع آب در فروپاشی اکو سیستم رودخانه اترک

پایداری فرایند توسعه مستلزم ملاحظات محیط زیستی و تعادل اکولژیک است. آب بعنوان یکی از منابع محیط زیستی ، نقشی محوری در برنامه ریزیهای توسعه دارد. با افزایش جمعیت ، شهرنشینی و در نتیجه تکنولژی ، تجاوز بشر به حریم و حتی بستر رودخانه ها روز به روز افزایش یافت. رویکرد سازه ای توسعه منابع آب به بهانه مهار سیلابهای فصلی و آبهای جاری جایگزین مدیریت پایدار آب نظیر قنات ، آب بندان و مخازن زیر زمینی گردیده و رویاپردازی شرکتهای سدساز باعث توجه مسئولین به نیازهای فوری و مقطعی بجای منافع اقتصادی دراز مدت شده است. به اسارت کشیدن رودخانه های کشور با احداث سدهای بزرگ ذخیره ای تغییر مرفولژی آنها و نابودی بوم سازگان را بهمراه داشته که آهنگ سریعتری به مرگ رود های کشور خواهد داد. اگرچه سازمان حفاظت محیط زیست احداث چنین سازه هایی را منوط به ارائه گزارشات ارزیابی اثرات در مراحل مختلف ساختمانی، بهره برداری و پایان عمر مفید، نمود ولیکن تاخیر در تصویب این قانون موجب احداث دهها سد بدون ارزیابی اثرات محیط زیستی آنها گردید . با وجود آنکه ارزیابی اثرات تنها ابزار مدیریت محیط زیست در مواجهه با طرحها وپروژه های سد سازی است ولیکن غیرواقعی بودن گزارشات ارائه شده توسط شرکتهای سدساز و نبود ضمانت اجرایی، نگرانی کارشناسان محیط زیست را نسبت به وقوع فاجعه ای بزرگ در رودخانه ها، تالابها و مصبهای پائین دست افزوده است. در این پژوهش سعی شده است با پایشهای میدانی ، بهره گیری از نتایج آزمایشگاهی و استفاده ازGIS پیامد احداث دهها سازه آبی (حوضه فرعی اترک در استان خراسان شمالی ) بدون ارائه گزارش ارزیابی محیط زیستی اثرات آنها بر محیط طبیعی پایین دست و روابط آن با جوامع محلی بررسی و راهکارهای مناسب بمنظور بهبود وضعیت طبیعی رودخانه اترک ارائه گردد

Keywords:

ارزیابی اثرات , بوم سازگان , مدیریت محیط زیستی , ریخت شناسی