کانی شناسی و زمین شیمی عناصر جزئی پهنه دگرسانی آرژیلیک: منطقه زمین حسین، استان کرمان، جنوب شرق ایران

منطقه زمین­حسین در ۱۷۰ کیلومتری جنوب­شرق شهر کرمان، کمربند فلززایی دهج – ساردوئیه در جنوب شرق ایران واقع است. اندرکنش سیال­های گرمابی با سنگ­های آتشفشانی ائوسن پیشین (به طور عمده آندزیت) در این منطقه با رخداد یک سامانه دگرسانی گسترده همراه بوده است. این سامانه دگرسانی گرمابی شامل پهنه­های دگرسانی آرژیلیک، فیلیک و پروپلیتیک است. با توجه به بررسی­های میکروسکوپی، کالکوپیریت، مگنتیت، پیریت، هماتیت، گوتیت، مالاکیت و آزوریت کانی­های مهم در رگه­ها و رگچه­های کانی سازی شده پهنه دگرسانی آرژیلیک محسوب می­شوند. نتایج کانی­شناسی نشان می­دهند که پهنه دگرسانی آرژیلیک دربردارنده کانی­هایی چون کوارتز، کائولینیت، مونت­موریلونیت، مسکوویت-ایلیت، جاروسیت، هماتیت، گوتیت، آلبیت، اورتوکلاز و کلسیت است. محاسبات تغییرات جرم عناصر جزئی با فرض Al به عنوان عنصر شاخص کم تحرک نشان می­دهند که فرایند تبدیل سنگ­های آندزیتی به پهنه دگرسانی آرژیلیک با غنی­شدگی عناصری چون U، Ba، Nb، Ga، Tl، Sr، Sc، Ta، Th و Mo و تهی­شدگی عناصری مانند Th، Co، Cs، Rb، V، Pb، Ni، Cu و Zn همراه بوده است. سایر عناصر جزئی مثل Hf، Y، Zr و عناصر خاکی نادر (REE) طی تشکیل پهنه دگرسانی آرژیلیک دستخوش هر دو فرایند شستشو و تثبیت شده­اند. الگوی توزیع REEها بهنجار شده به کندریت بیانگر جدایش و غنی­شدگی عناصر خاکی نادر سبک (LREE) نسبت به عناصر خاکی نادر سنگین (HREE) و رخداد بی­هنجاری منفی ضعیف Eu طی گسترش پهنه دگرسانی آرژیلیک هستند. نتایج به دست آمده از بررسی های کانی­شناسی، زمین­شیمی تغییرات جرم و بررسی ضرایب همبستگی بین عناصر آشکار می­کنند که رفتار عناصر جزئی طی تشکیل پهنه دگرسانی آرژیلیک در منطقه زمین­حسین تابعی از عواملی چون تغییرات دما و شیمی محلول­های مسئول دگرسانی، اختلاف در شدت دگرسانی، جذب سطحی توسط کانی­های رسی، روبش توسط اکسید­ها و هیدروکسیدهای فلزی، و تثبیت در فازهای کانیایی تازه تشکیل شده بوده است.      

Keywords:

Argillic alteration , mineralogy , trace elements geochemistry , Zamin Hossein , Sarduieh , Iran. , دگرسانی آرژیلیک , کانی شناسی , زمین شیمی عناصر جزئی , زمین حسین , ساردوئیه , ایران.