تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی بر مبنای مولفه های حقوق شهروندی

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی بر اساس ویژگی های مولفه های حقوق شهروندی همچون آزادی بیان، حق برخورداری از امنیت، ، حق برخورداری از صلح، حق برخورداری از حمایت قانون، حق داشتن کار و حرفه، حق برخورداری از محیط زیست سالم، حق برخورداری از برابری و عدالت، حق آزادی عقیده، حق آزادی انتخاب، توجه تامین اجتماعی ، حق برخورداری از آموزش و توجه به حق برخورداری از حق مالکیت بوده است. جامعه آماری و نمونه مورد بررسی در این پژوهش یکسان می باشد، یعنی جامعه و نمونه شامل کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم دوره ی ابتدایی می باشد. به منظور تحلیل این داده ها، از آمار توصیفی شامل روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در یک تحلیل کلی و نهایی کتابهای مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی مشخص گردید که از مولفه های ۱۲ گانه حقوق شهروندی مولفه های -۱ حق برخورداری از امنیت-۲ حق آزادی انتخاب -۳ حق برخورداری از صلح-۴ حق برخورداری از آموزش و پرورش-۵ حق برخورداری از محیط زیست سالم، دارای بیشترین فراوانی و مولفه های -۱ حق برخورداری از تامین اجتماعی و بیمه-۲ حق برخورداری از برابری و عدالت -۳ حق برخورداری از آزادی عقیده دارای کمترین فراوانی در کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی می باشد . بدین ترتیب بااستفاده از مولفه های حقوق شهروندی نقاط ضعف و قوت محتوای کتابها آشکار و در قالب نتیجه تحقیق، به برنامه ریزان درسی پیشنهاد می گردد که در تهیه و تدوین کتاب درسی به مولفه های حقوق شهروندی که کمتر توجه شده، توجه و تاکید بیشتری صورت گیرد. این پژوهش از لحاظ ماهیت و موضوع تحقیق، از نوع تحلیل محتوا واز نظر هدف کاربردی می باشد.در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی استفاده شده است، زیرا در پژوهشهای توصیفی، هدف محقق، شرح و بیان آنچه هست میباشد و محقق سعی میکند تا نتایج عینی از موقعیت بدست دهد (سیف نراقی، (۱۳۷۲ و به مطالعه و توصیف پدیده ها و خصایص باتوجه به آنچه که هست میپردازد (نادری، (۱۳۸۶ و برای اینکار از تکنیک تحلیل محتوا استفاده میشود که خود دارای مراحل و فرآیند خاص خودش میباشد. و با بهره گرفتن از عناصر و مولفه های موجود در این دیدگاه محتوای دروس مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. براساس فراوانی یا شمارش جملات، تصاویر، متن، فعالیت ها و فعالیت های پیشنهادی و اشکال تعداد مواردی است که از دانش آموز خواسته می شود تا از آنها استفاده نماید. جامعه و نمونه آماری در این پژوهش یکسان می باشد، روش نمونه گیری در این پژوهش مورد نظر تمام شماری و مقیاس اسمی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها با توجه به اینکه روش تحقیق از نوع تحلیل محتوا بوده است و مقیاس اندازه گیری اسمی، بنابراین منطق آماری، فقط از آزمون های توصیفی شامل فراوانی، فراوانی درصدی استفاده شده است.پیشنهادات مهم کاربردی در این زمینه : - اختصاص مباحثی از کتاب های دوره ی ابتدایی خصوصا تعلیمات اجتماعی پایه ششم به آموزش حقوق شهروندی- تنظیم و تالیف کتابچه ای در مورد مفاهیم حقوق شهروندی به زبان ساده و قابل فهم برای دانش آموزان و توزیع آن در سطح مدارس جهت مطالعه آزاد آن.- ایجاد فضای مناسب و تامین امکانات در مدارس برای آموزش مفاهیم حقوق شهروندی با استفاده از روش های تدریس همچون روش نمایشی، داستان گویی، روش ایفای نقش، بازی های آموزشی محلی و غیره.

Keywords:

حقوق شهروندی , کتاب درسی , تحلیل محتوا