تاثیر محلولپاشی کود کمپلکس فلوریش میکروکمبی و تراکم بوته بر عملکرد و برخی صفات کمی ارقام امیدبخش آفتابگردان

سابقه و هدف: آفتابگردان متعلق به خانواده آستراسه و بهعنوان یکی از سه گیاه مهم روغنی در جهان، از درصد روغن دانه بالا (۵۰ - ۴۵ درصد) برخوردار است. یکی از دلائل اصلی پائین بودن عملکرد دانه آفتابگردان، کمبود ریزمغذیها است. بنابراین تقویت، حفظ بهرهوری و تعیین مناسبترین تراکم کشت، در ارقام جدید آفتابگردان جهت دستیابی به عملکرد مطلوب ضروری است. آزمایش حاضر نیز بر مبنای انتخاب مناسبترین رقم امیدبخش آفتابگردان در بهترین تراکم بوته و سطوح کاربردی کود کمپلکس فلوریش میکروکمبی در شهرستان دزفول اجرا گردید. مواد و روشها: بمنظور ارزیابی عملکرد و برخی صفات کمی ارقام امیدبخش آفتابگردان به محلولپاشی کمپلکس عناصر غذایی و رقابت درونگونهای، آزمایشی بصورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با استفاده از سه تکرار و سه فاکتور تراکم بعنوان فاکتور اصلی (۷، ۹، ۱۱ و ۱۳ بوته در مترمربع)، کود کمپلکس بعنوان فاکتور فرعی اول (۰، ۱ و ۲ کیلوگرم در هکتار) از منبع کود کمپلکس فلوریش میکروکمبی تولیدی شرکت شیمی کرد و رقم بعنوان فاکتور فرعی دوم (فلیکس، شکیرا، اسکار، ساوانا، شمس، لاباد، سودیمانس و مونالیزا) در شرکت شهید رجائی دزفول در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ اجرا گردید. بذور ارقام مورد آزمایش از شرکت شهید رجائی دزفول تهیه شد. هر کرت آزمایشی دارای ۶ خط کاشت به طول ۵/۱ متر با فاصله خطوط ۷۵ سانتیمتر در نظر گرفته شد و با توجه به تراکم ۷، ۹، ۱۱ و ۱۳بوته در مترمربع، بوتهها روی خطوط کاشت به ترتیب با فواصل ۱۸، ۱۵، ۱۲ و ۹ سانتیمتر در مرحله سه تا چهار برگی تنظیم شدند. پس از رسیدگی فیزیولوژیک دانهها و برداشت گیاهان، صفات ارتفاع ساقه، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن دانهها در طبق، عملکرد دانه و عملکرد روغن اندازهگیری گردید. یافتهها: نتایج نشاندهنده تاثیر معنیدار محلولپاشی کمپلکس عناصر غذایی و تراکم، بر صفات مورد بررسی بجزء ارتفاع ساقه بود. رقم شمس با ۳۶/۱۹۸ سانتیمتر، حداکثر ارتفاع ساقه را داشت. براساس نتایج حاصله، محلولپاشی کمپلکس عناصر غذایی موجب افزایش قطر ساقه، تعداد دانه در طبق، وزن دانهها در طبق و عملکرد دانه و روغن نسبت به شاهد میگردد. همچنین افزایش تراکم کاشت، علیرغم کاهش تعداد و وزن دانه در طبق، موجب افزایش عملکرد دانه گردید. با افزایش تراکم، عملکرد دانه تک گیاه کاهش یافت، اما افزایش تعداد گیاهان در واحد سطح جبرانکننده این کاهش بود. با توجه به بررسی نتایج مقایسه میانگینها، محلولپاشی کمپلکس عناصر غذایی نیز از طریق بهبود اجزای عملکرد و کاهش تنش رقابتی بین بوتهها در تراکمهای بالای کاشت، سبب افزایش عملکرد دانه در آفتابگردان گردید. بیشترین عملکرد دانه و روغن نیز بهترتیب بمیزان ۴۰/۵ و ۶۴/۲ تن در هکتار در تراکم ۱۱ بوته در مترمربع و محلولپاشی ۱ کیلوگرم عناصر غذایی توسط رقم فلیکس بدست آمد. عملکرد روغن تابعی از عملکرد دانه و درصد روغن آن است، بنابراین بهنظر میرسد که در آزمایش حاضر، عملکرد دانه بالاتر در تراکم ۱۱ بوته در مترمربع و بهبود فتوسنتز و دانهبندی مناسب در زمان محلولپاشی عناصر غذایی، موجب افزایش عملکرد روغن گردیده است. نتیجهگیری: حال با آگاهی از پاسخ ارقام در تراکمهای مختلف بوته در واحد سطح؛ بهنظر میرسد که تاثیر سودمند محلولپاشی عناصر غذایی میتواند موجب کاهش خسارت ناشی از رقابت درونگونهای و افزایش عملکرد ژنوتیپهای مختلف آفتابگردان، در شرایط شهرستان دزفول و مناطق مشابه گردد.

Keywords:

رقابت درون گونه ای , کود کمپلکس , رقم فلیکس