ارزیابی پتانسیل سیل خیزی حوضه سرپل ذهاب با استفاده از تحلیل پارامترهای مورفومتریک

سیل به عنوان یکی از مهم­ترین مخاطرات طبیعی هر ساله زیان­های بسیاری به جوامع انسانی مناطق مختلف دنیا وارد می­کند. پارامترهای مورفومتری به علت کنترل پاسخ هیدرولوژیکی، نقش مهمی در هیدرولوژی حوضه­ها دارند. بنابراین تحلیل پارامترهای مورفومتریک یک ابزار مناسب برای ارزیابی پتانسیل سیل­خیزی حوضه­های آبخیز است. حوضه­ی سرپل­ذهاب به علت واقع شدن در دامنه­های غربی زاگرس، دارای بارش­های سنگین بوده و به علت شرایط ژئومورفولوژیکی مستعد رخ­داد مخاطره سیل می­باشد. هدف این پژوهش پهنه­بندی پتانسیل خطر سیل­خیزی حوضه سرپل­ذهاب و زیرحوضه­های آن می­باشد. ابتدا شبکه­ی زهکشی و زیرحوضه­های، حوضه مورد مطالعه از DEM ده متر منطقه استخراج گردید. در روش اول با استفاده از ۹ پارامتر مورفومتری تاثیرگذار بر سیل، درجه خطر سیل­خیزی برای حوضه سرپل­ذهاب و زیرحوضه­های آن محاسبه گردید. در روش دوم مقادیر ۱۲ پارامتر مورفومتری و شاخص (Cv) محاسبه شده و حوضه سرپل­ذهاب و زیر حوضه­های آن از نظر پتانسیل سیل­خیزی پهنه­بندی گردید. نتایج نشان­ داد، که روش دوم به علت به کارگیری تعداد بیشتر پارامترهای مورفومتری و تاکید بر پارامترهای مرتبط با شکل حوضه از کارایی مطلوبتری نسبت به روش اول برخوردار می­باشد. به طوری­ که ۶۷/۳۲ % مساحت حوضه سرپل­ذهاب منطبق بر حوضه ریجاب دارای پتانسیل خطر زیاد، ۰۵/۵۷ % منطبق بر زیرحوضه­های قلعه­شاهین و پاتاق دارای پتانسیل خطر متوسط و ۲۷/۱۰ % منطبق بر زیرحوضه­های سرابگرام و قلاویز دارای پتانسیل خطر کم سیل­خیزی می­باشند.

Keywords:

پارامترهای مورفومتری , زیرحوضه , پتانسیل سیل خیزی , درجه خطرپذیری , حوضه سرپل ذهاب