اقناع مخاطب در حدیقه سنایی با احتجاج به آیات و احادیث

عرفا برای اقناع و متقاعدسازی مخاطبان خود و همچنین برای انتقال و تشریح مفاهیم عرفانی، از شیوه­های مختلف و امکانات زبانی و ادبی متعددی بهره برده­اند. یکی از شیوه­هایی که در اقناع مخاطب و هم­سو کردن او با عقاید مطرح شده تاثیر شگرفی دارد، استفاده از اعتقادات مخاطب و توسل به عقاید خود ایشان است که به عنوان مهم­ترین اصل از اصول ارتباطات اقناعی نیز مطرح شده است. لذا با توجه به این که مخاطبان عرفا مسلمانان بوده­اند و آیات قرآنی و سخنان بزرگان دین جزء اعتقادات عمیق آنها محسوب می­شده، طبیعی است که عرفا برای متقاعد ساختن مخاطبان خود، از حجیت قرآن برای حجیت­بخشی به کلام خود بهره برده باشند. سنایی به عنوان نخستین کسی که به طور رسمی عرفان را وارد حوزه ادبیات کرد، با اشراف کامل به مقبولیت قرآن و حدیث نزد مسلمانان، هر جا که لازم می­بیند، در موضوعات مختلف دینی و اخلاقی از جمله: توحید حق تعالی، تنزیه، ستایش جایگاه حضرت علی(ع)، نکوهش دنیاپرستی و ... برای اثبات صحت گفتار خود و جلب تایید مخاطب، به آیات و احادیث متوسل می­شود و از این طریق به راحتی کلام خود را برای مخاطب قابل پذیرش می­سازد.  

Keywords:

عرفان , اقناع , احتجاج , سنایی