تاثیر اجرای برنامه درسی با رویکرد وارونه بر یادگیری خودراهبر فراگیران

هدف: امروزه نظام های آموزشی دنیا با برنامه درسی مبتنی بر محتوا با توجه به تغییرات وسیعی که در جوامع بشری روی می دهد، کارایی مطلوبی ندارند. زیرا قادر به توسعه انگیزش، شایستگی ها و مهارت های مرتبط با یادگیری خودراهبر نیستند. زیرا قادر به ایجاد فرصت هایی برای تلفیق دانش و مهارت ها و برخوردار نمودن فراگیران از تجربه لازم برای برقراری ارتباط با محیط اطراف خود نمی باشند. پس باید متناسب با تحولات سریع دنیای امروز از برنامه درسی بهره گرفت که زمینه رشد مهم ترین نیاز جامعه امروز یعنی یادگیری خودراهبر را مهیا نماید. به همین جهت پژوهش حاضر با هدف تاثیر اجرای برنامه درسی با رویکرد وارونه بر یادگیری خودراهبر فراگیران صورت گرفته است.مواد روش ها: طرح تحقیق مورد استفاده در این پژوهش آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه گواه و آزمایش بود. ابزار مورد استفاده برای گردآوری داده ها پرسشنامه سنجش آمادگی برای خودراهبری در یادگیری فیشر، کینگ و تاگو می باشد و جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان دختر پایه دهم منطقه ۳ آموزش و پرورش تهران بودند که از بین آن ها ۷۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و سپس در دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش توسط برنامه درسی وارونه و گروه گواه از طریق برنامه درسی سنتی طی ۱۰جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. آماره های توصیفی راجع به مقیاس کلی آمادگی برای خودراهبری در یادگیری و خرده مقیاس های سه گانه آن (خودمدیریتی، خودکنترلی و رغبت برای یادگیری) به تفکیک دو گروه کنترل و آزمایش در دو سطح اندازه گیری (پیش آزمون و پس آزمون) ارائه شده تا زمینه ای برای ارائه و درک بهتر نتایج تحلیلی باشند. در بخش یافته های تحلیلی (استنباطی) به کمک آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره (ANCOVA) به بررسی تاثیر برنامه درسی با رویکرد وارونه بر آمادگی برای خودراهبری در یادگیری و خرده مقیاس های سه گانه آن پرداخته شده است. قبل از اجرای این آزمون ابتدا از برقرار بودن پیش فرض های این آزمون (نرمال بودن توزیع داده ها، همگنی واریانس ها و برابری شیب رگرسیونی) اطمینان حاصل شد. یافته های پژوهش حاضر مبین آن است که برنامه درسی وارونه میزان یادگیری خودراهبر فراگیران و مولفه های آن (خودمدیریتی، خودکنترلی و رغبت برای یادگیری) را در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه را افزایش داده است.بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که تاثیر برنامه درسی وارونه بر یادگیری خودراهبر و خرده مقیاس های آن دانش آموزان مورد تایید قرار گرفت و با توجه به اینکه میانگین گروه آزمایش در مرحله پس آزمون ارتقاء یافت، می توان گفت برنامه درسی وارونه باعث افزایش آمادگی بر خودراهبری در یادگیری دانش آموزان شده است. به عبارتی می توان اذعان داشت که برنامه درسی وارونه می تواند راهی موثر برای تحقق خودراهبری فراگیران را در یادگیری و خرده مقیاس های آن باشد و تلاش برای دستیابی به مهارت یادگیری خودراهبر باعث افزایش مسوولیت پذیری نسبت به فعالیت های خود و دیگران، پیشرفت تحصیلی، آمادگی برای حضور در محیط کار، حل مسایل، استقلال، ابتکار عمل، اعتمادبه نفس، بهبود مهارت های ارتباطی و خودارزیابی می شود. هم چنین فراگیران با برخورداری از ویژگی خودمدیریتی در فرایند یادگیری، قادر به تشخیص نیازها، ایجاد اهداف، کنترل زمان و انرژی خود می گردند یادگیرندگان خودراهبر با دستیابی به خودکنترلی مسئول ساخت ذهنی خود می شوند و می توانند خود اقدام به تجزیه و تحلیل، برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی فعالیت های یادگیری شان به شکل مستقل نمایند و هم چنین با کسب انگیزه و رغبت به یادگیری به منظور نیل به بهترین نتایج یادگیری، از منابع یادگیری موجود و راهبردهای عملی یادگیری برای غلبه بر مشکلاتی که در فرایند یادگیری روی می دهد می توانند بهترین بهره ببرند. 

Keywords:

برنامه درسی وارونه , پیامدهای خودراهبر نمودن فراگیران در یادگیری , مولفه های یادگیری خودراهبر , یادگیری خودراهبر