شناسایی لکه های آلودگی نفتی دریای خزر به کمک سنجش از دور (مطالعه موردی: تاسیسات استخراج نفت باکو)

سابقه و هدف: وجود منبع های نفتی در دریاها عملیات اکتشاف، استخراج و حمل و نقل مواد نفتی در آنها سبب بهوجود آمدن لکه های هیدروکربنی بر سطح دریاها میشود و در نتیجه کاهش سطح کیفیت این آبها را در پی دارد. نشت مواد نفتی به دریاها عوارض محیط زیستی جبران ناپذیری دارد و اکوسیستم های ساحلی و دریایی را مختل می کند در نتیجه شناسایی مکان و زمان وقوع حوادث نفتی و تشخیص ابعاد و بزرگی آلودگی ناشی از آنها برای نظارت و حفظ سلامت محیط زیست از اهمیت زیادی برخوردار است و امروزه به کمک داده های سنجش از دور، استفاده از ماهواره های اپتیکی و راداری آسان و ممکن میشود. در این مطالعه، به منظور ارتقاء قابلیت تشخیص نواحی آلودگی نفتی، با استفاده همزمان ماهواره های اپتیکی ۸-Landsat ،۲-Sentinel و راداری ۱-Sentinel به دلیل قدرت تفکیک مکانی باال و دوره بازبینی نزدیک به هم، آلودگی نفتی دریای خزر در منطقه ی تاسیسات نفتی آذربایجان مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روشها: در این مطالعه، بررسی آلودگی نفتی ناشی از تاسیسات نفتی Rocks Oil در دو ماه آوریل و ژوئن سال ۲۰۱۷ به وسیله تصاویر ماهوارهای انجام شد. پس از شناسایی لکه های آلودگی بر سطح آب در اطراف این تاسیسات در تصاویر راداری برای اطمینان از لکه های شناسایی شده ناشی از نشت نفت و بارزسازی آلودگی نفتی از تصاویر اپتیکی از روابط نسبت باندی استفاده شد. سپس، عملیات استخراج عوارض تصویرها با استفاده از روش نسبت باندی انجام گرفت. نتایج و بحث: مساحت به دست آمده از سطوح آلودگی نفتی در ماه آوریل سال ۲۰۱۷ افزایش سطح لکه ی نفتی را طی ۱۲ روز نشان داد که با توجه به درصد پوشش کالس نفت و کالس مخلوط آب و نفت در نتایج به دست آمده از سطوح، گویای افزایش پخش و گسترش لکه ی نفتی با جریانات دریایی و ادامه ی نشت نفت از منبع تولید آن است. همچنین بررسی تصاویر اپتیکی ۸-Landsat و ۲-Sentinel در تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۱۷ در میزان سطح آلودگی نفتی، نتایج نزدیک به هم را نشان داد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از این تحقیق، نشان داد که روش نسبتهای باندی برای تشخیص سریع نشت نفت مناسب است. به همین جهت، برای بارزسازی جزئیات ناحیه آلودگی، از روش طبقه بندی نسبت باندی تصویر برای استخراج عوارض با کالسهای مشخص استفاده شد. همچنین از نظر محیط زیستی تاسیسات نفتی Rocks Oil آبهای خزری، کشور جمهوری آذربایجان را در شرایط نامطلوبی قرار داده و به دلیل جهت غالب جریانات دریایی در آن ناحیه به سمت سواحل شمال غربی ایران، درصورت عدم پیشگیری از وقوع نشت نفت، آبهای سواحل کشور ما را آلوده ساخته و اکوسیستم دریایی منطقه را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین باید برای جمع آوری و پاک سازی لکه های نفتی در اطراف این تاسیسات با استفاده از روشهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی نسبت به پاکسازی آلودگی های نفتی روی سطح آب اقدام شود.

Keywords:

تصویرهای اپتیکی , تصویرهای راداری , لکه های نفتی , روابط نسبت باندی , استخراج عوارض