تاثیر بسترهای مختلف کشت بر ویژگی های رشد گیاه پلکترانتوس در دیوار سبز داخلی

سابقه و هدف: یکی از موضوع های مهم در اجرای دیوارهای سبز داخلی، انتخاب بستر کاشت کارا و سبک است. در سالهای اخیر استفاده از کشت های بدون خاک در دنیا و از جمله ایران در حال توسعه است. در همین راستا، استفاده از پسماند آلی کشاورزی در بسترهای کاشت میتواند، افزون بر داشتن مزیت های اقتصادی، به منظور نیل به محیط زیست پایدار نیز نقش مهمی ایفا نماید. از اینرو این پژوهش با هدف مقایسه بسترهای کشت وارداتی با پسماند آلی کشاورزی بر رشد گیاه پلکترانتوس (.Plectranthus sp )انجام شد. مواد و روشها: در این پژوهش، تاثیر پنج بستر کشت مختلف در نسبتهای حجمی (۶۰ به ۴۰ )شامل: ۱ - مخلوط پیت ماس + پرلیت، ۲ - ترکیب مورد استفاده گلخانه داران یعنی مخلوط (کمپوست پوسته برنج + ضایعات چای + خاکبرگ) + پرلیت، ۳ - کمپوست پوسته برنج + پرلیت، ۴ - کمپوست ضایعات چای + پرلیت، ۵ - کمپوست خاکبرگ+ پرلیت در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار بر ویژگی های رشد گیاه زینتی پلکترانتوس در دیوار سبز داخلی به اجرا در آمد. در این پژوهش، صفات رشدی همچون تعداد برگ، تعداد ساقه، وزن تر و خشک ساقه و ریشه؛ ویژگی های فیزیکی بسترهای کشت همچون وزن مخصوص ظاهری، وزن مخصوص حقیقی، ظرفیت نگهداری آب؛ و ویژگیهای شیمیایی شامل درصد مواد آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی بستر کشت، درصد فسفر، نیتروژن، پتاسیم، کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی و نسبت C/N اندازه گیری شدند. نتایج و بحث: تجزیه فیزیکوشیمیایی بسترهای ترکیبی آزمایش نشان داد که ترکیب بستر کشت ضایعات چای و پرلیت از نظر درصد نیتروژن، ظرفیت نگهداری آب، درصد ماده آلی و کربن آلی و همچنین ظرفیت تبادل کاتیونی، برتری محسوسی نسبت به دیگر بسترهای کشت داشت. افزون بر این، پایین بودن وزن مخصوص ظاهری (۰.۱۵ گرم بر سانتیمتر مکعب) در بستر ضایعات چای و پرلیت نسبت به دیگر بسترهای مورد مطالعه، میتواند سنجه ایده آلی برای بکارگیری آن در دیوارهای سبز داخلی باشد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که بسترهای مختلف کشت تاثیر معنیداری (P ≤  ۰.۰۱)بر ویژگی های رشد گیاه زینتی پلکترانتوس داشتند؛ به طوریکه گیاهان پلکترانتوس پرورش یافته در بستر کمپوست ضایعات چای + پرلیت در همه صفات اندازه گیری شده نسبت به دیگر بسترهای کشت، برتری محسوسی نشان دادند. یکی از سنجه های مهم برای ارزیابی بسترها، وزن خشک اندام های هوایی گیاه میباشد. در این پژوهش، گیاهان پرورش یافته در بستر کشت ضایعات چای و پرلیت وزن خشک اندام هوایی و تعداد برگ بیشتری داشتندکه میتواند به دلیل بیشتر بودن ظرفیت تبادل کاتیونی و درصد نیتروژن در این بسترها باشد. در مقابل، درگیاهان پرورش یافته در بستر کشت کمپوست پوسته برنج و پرلیت ویژگی های رشد گیاهان در پایین ترین مقدار نسبت به دیگر تیمارهای بستر کشت بود. کاهش پارامترهای رشدی در این بستر میتواند به درصد پایین عناصر غذایی، ظرفیت نگهداری آب و تبادل کاتیونی نسبت داده شود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، بستر ترکیبی ضایعات چای و پرلیت به دلیل دارا بودن ویژگی های تغذیه ای مناسب، وزن کم بستر، هزینه پایین و فراوانی این بسترها در کارخانه های شمال کشور، میتواند جایگزین مناسبی برای بستر وارداتی پیت در دیوارهای سبز داخلی و توسعه فضای سبز پایدار باشد.

Keywords:

پلکترانتوس , ضایعات چای , پوسته برنج , توسعه پایدار , ظرفیت تبادل کاتیونی