سازوکار های روانی برای گریختن از جنبه های منفی آزادی برمبنای دیدگاه اریک فروم در اشعار سیمین بهبهانی

پدیده خودکامگی سازوکار روانی انسان برای فرار از جنبه­های منفی آزادی در جامعه است. فروم معتقد است انسان برای فرار از رنج تصمیم­گیری تسلیم قدرتی برتر می­شود؛ بنابراین، انسان با خودکامگی دچار سه حس متضاد می­گردد: یا با احساس ناتوانی دربرابر قدرت برتر تسلیم می شود (مازوخیسم)، یا خودبزرگ بینی و احساس تسلط بر دیگران دارد (سادیسم)، و گاه با هم­زیستی مازوخیستی سادیستی با اجتماع ارتباط برقرار می­کند که به ازدست دادن آزادی و استقلال فرد می انجامد. در اشعار بهبهانی، نمود این تلاش­ها با دو رویکرد تسلیم و تسلط در نوع ملایم آن در اجتماع اطراف سیمین نمود پیدا می­کند. این جستار با روش تحلیلی توصیفی به بررسی سازوکارهای روانی برای گریختن از جنبه های منفی آزادی از دیدگاه اریک فروم در اشعار بهبهانی می­پردازد. یافته های پژوهش نشان می­دهد که سیمین بهبهانی در اشعارش مانند فروم به یک کل نیرومند تسلیم می­شود که گاه این کل نیرومند معشوق مقدس و گاه سرنوشت (تقدیر مقدر) و گاه معشوق زمینی سیمین است که یارای مقابله با آن را ندارد. همچنین، گاه سیمین در اشعارش با سیطره بر معشوق تا آنجا پیش می­رود که از خداوند می­خواهد که با تسلط مطلق بر او بتواند بی نهایت وی را رنج و آزار روانی دهد.  

Keywords:

Erich Fromm , Simin Behbahani , Authoritarianism , Sadism , Masochism , Destructiveness , اریک فروم , سیمین بهبهانی , خودکامگی , سادیسم , مازوخیسم , ویرانگری