ارزیابی سیاستهای دارویی ایران در واردات داروها و تعیین ماهیت داروهای وارداتی با استفاده از روش ABC-VED

زمینه و هدف: تامین داروها، در هر کشور امری حیاتی است و دسترسی به داروهای مناسب با جلوگیری از گسترش قاچاق، سلامت آن جامعه را تضمین می کند. مطالعه ی حاضر سیاست های فعلی ایران در جهت تامین داروها از مسیر واردات را ارزیابی کرده و سعی بر بررسی کاربرد روش ABC-VED در کمک به تصمیم گیری های سیاستگذاران در امر واردات داروها دارد. روش پژوهش: مطالعه پژوهشی حاضر در دو فاز کیفی و کمی انجام شد. در فاز کیفی به روش نمونه گیری هدفمند با ۱۳ نفر از خبرگان حوزه سلامت در زمینه تولید و واردات داروها مصاحبه رو در رو انجام و "تحلیل مضمون" آن ها با استفاده از نرم افزار MaxQDA ۱۸ صورت گرفت. در فاز کمی تعیین ماهیت اقلام دارویی وارداتی با استفاده از ماتریکس آنالیز ABC-VED یا (Always, Better, Control- Vital, Essential, Desirable) و اطلاعات موجود در آمارنامه دارویی سال ۱۳۹۷ انجام شد. سپس نحوه ی توزیع داروها در هریک از دسته های ماتریکس مشخص گردید. یافته ها: در فاز کیفی مطالعه، خبرگان به تاثیر سیاست های بازدارنده در امر واردات داروها در کاهش دسترسی، افزایش قاچاق، کاهش نوآوری، تضعیف بازاریابی و کاهش کیفیت و افزایش قیمت داروهای تولید داخل اشاره کردند. در فاز کمی نیز با استفاده از ماتریکس ABC-VED مشخص شد که داروهای دسته AV شامل ۳۶ دارو، AE ۱۴۵ دارو، AD ۸۵ دارو، BV شامل ۳۱ دارو، BE ۲۴۰ دارو، CV ۱۲۶ دارو، CE ۹۷۰ دارو، و CD شامل ۶۷۲ دارو بودند. در نهایت ۵/۲۱ درصد از داروها در دسته I که اقلام حیاتی و گران قیمت، ۷/۲۰ درصد در گروه II  که اقلام دارویی ضروری با قیمت متوسط هستند و ۱ درصد در گروه III که داروهای مطلوب و ارزان قیمت هستند دسته بندی شدند. نتیجه گیری: طبق نظر خبرگان صنعت داروسازی کشور، سیاست ایران برای واردات داروها، همواره انقباضی بوده و اگرچه در مواردی منجر به کاهش قیمت ها و افزایش سطح دسترسی بیماران به داروها شده، اما عوارضی را برای نظام دارویی داشته است: از جمله این عوارض می توان به کمبودهای مقطعی دارو در طول زمان اشاره کرد. سیاستگذاران می توانند به اعمال محدودیت در واردات داروهای پرهزینه و با تعداد کم اقدام کرده و بودجه بیشتری را به تامین داروهای حیاتی اختصاص بدهند. آنالیزهای به کار رفته نمی توانند به تنهایی معیار تصمیم گیری باشند و تنها می توانند نشان دهنده اولویت های دارویی در شرایط کمبود بودجه باشند و باید در یک چارچوب تصمیم گیری چند معیاره تصمیم گیری نمایند.

ارزیابی سیاستهای دارویی ایران در واردات داروها و تعیین ماهیت داروهای وارداتی با استفاده از روش ABC-VED Keywords:

Pharmaceutical policies , ABC-VED method , Access , Quality , Imported medicines , سیاست دارویی , روشABC-VED , دسترسی , کیفیت , داروهای وارداتی