ارزیابی بیلان آب ماهانه و بررسی مقدار حجمی جریان پایه فیلتر شده و جریان کل در حوضه آبخیز ونک

جریان پایه بخشی از جریان کل رودخانه است که مرتبط با جریان تخلیه شده از سفره­ های آب زیرزمینی است. به دلیل تغییرات شدید بارش و سایر مولفه های هیدرولوژیکی در مناطق خشک و نیمه خشک، شبیه­ سازی این جریان در سطح حوضه آبخیز به خصوص در این مناطق از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی نقش جریان پایه در جریان کل، مدل­ های هیدرولوژیکی به عنوان ابزاری مناسب در این زمینه استفاده می­ شوند. در این مطالعه نیز به منظور بررسی بیلان آب و برآورد جریان حوضه آبخیز ونک از مدلی توزیعی به نام WetSpass-M استفاده شد که با هدف شبیه­ سازی بیلان آب در مناطق خشک و نیمه خشک توسعه یافته است. از آنجا که مدل مذکور بر تغییرات مکانی مولفه ­های هیدرولوژیکی تمرکز دارد، برای حوضه مورد مطالعه تمام ورودی­ های این مدل به جز تعداد روزهای بارانی که متوسط­ گیری مکانی می­ شود، به صورت نقشه ­های رستری با فرمت اسکی و در مقیاس زمانی ماهانه وارد شد. بررسی عملکرد مدل با مقدار ضریب نش- ساتکلیف ۵۷/۰ و ۵۶/۰ برای جریان کل به ترتیب در دوره واسنجی و اعتبار­سنجی و ۵۲/۰ برای جریان پایه در هر دو دوره نشان داد که مدل با دقت قابل قبولی جریان کل و جریان پایه حوضه ونک را شبیه ­سازی می­ کند. همچنین مقایسه چشمی هیدروگراف ­های مشاهداتی و شبیه­ سازی شده نشان می­ دهد که عملکرد مدل در شبیه­ سازی جریان کل، اندکی بهتر از جریان پایه است. جمع ­بندی دیگر این کنترل آن است که شبیه ­سازی جریان­ های با مقدار کمتر در مقایسه با جریان­ های سیلابی نسبتا بهتر بوده است. نتایج حاصل از شبیه­ سازی اجزای بیلان آب در حوضه مورد مطالعه نیز نشان داد که بیش­ترین سهم مولفه­ های بیلان آب از بارش سالانه حوضه مربوط به تغذیه پتانسیل آب زیرزمینی می­ باشد.    

Keywords:

Spatial simulation model , Sub-surface flow , Rainfall-Runoff , WetSpass-M , بارش- رواناب , جریان زیرسطحی , مدل توزیعی مکانی , WetSpass-M