جایگاه وموقعیت قاضی درتحقق اصول دادرسی عادلانه

چکیده : امروزه دادرسی عادلانه به ویژه در پرتو تحولات حقوق بشر اهمیت چشمگیری در سامانه حقوق بین الملل و سامانه های حقوق ملی پیدا کرده است . هرچند برخی از مولفه های دادرسی عادلانه در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی پیش بینی شده اند لکن این مفهوم به ویژه در بستر کنوانسیون و دیوان اروپایی حقوق بشر مورد واکاوی و بررسی دقیق و جدی تری قرار گرفته است وتحولات خود را بیشتر در آن بستر می گذارند . آن مفهوم درسامانه حقوقی ایران تاسال۱۳۹۲ به شکل نظام مندوانسجام یافته مورد توجه قرارنگرفته لکن فقط شماری از مولفه های آن به طوررپراکنده دربرخی ازقوانین ومقررات بازتاب یافته بود.اما قانون آیین دادرسی کیفری۱۳۹۲ برخی از اصول دادرسی عادلانه راجزءدربرخی موارد مثل عدم استقلال دادیار وتبعیت وی ازدادستان وانتخاب وکلای اختصاصی در دادگاهای ویژه ووحدت تعقیب وتحقیق توسط دادستان به طور منسجم ونظام مند وارد حقوق کیفری نموده است. البته صرف پیش بینی اصول پیشرفته،تصویب ،تدوین قوانین مترقی ومنطبق با حقوق بشر وایجاد سیستم کارآمد وافی مقصود نمی باشدبلکه باید به نقش مجریان عدالت نیز توجه نمودچراکه درتحقق دادرسی عادلانه قضات نقش تعیین کننده دارند،گرچه اشخاص متعددحقیقی وحقوقی در فراینددادرسی دخالت دارندلکن مسوولیت اصلی واساسی باقاضی است. اگر قضات تخصص و تعهد لازم را نداشته باشندانتظار تحقق دادرسی عادلانه سرابی بیش نخواهد بودفلذا پس از تهیه وتدوین قوانین مترقی وهمه سونگر بایستی به پروراندن نیروی دانشور،عدالت محورو دلبسته به کارقضایی توجه کافی ووافی نمود.

Keywords:

دادرسی عادلانه , حقوق بشر , رسیدگی ترافعی , برابری سلاح ها , طرف های دعوی کیفری