مبانی عدم تحمل کیفر؛ چالش های فراروی آن در اجرای حکم با رویکردی بر حقوق کیفری انگلیس

زمینه و هدف: هدف های کیفر باید هم سو و در راستای اهداف نظام عدالت کیفری باشد. این اهداف با مجازات کردن بزهکارانی که فاقد شرایط اجرای مجازات هستند، برآورده نمی شود. ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری بیماری محکوم را به عنوان معیار عدم تحمل کیفر پیش­بینی کرده است. عدم تحمل کیفر دارای مبانی فقهی و حقوقی است. در مرحله اجرا، توان تحمل کیفر از سوی پزشکی قانونی احراز می گردد. رویکرد حقوق کیفری انگلیس، درجهت مداوای بزه کار و معافیت از کیفر به جای تحمیل مجازات است. در حقوق کیفری ایران، گاهی مواضع قانون با ترجیح اجرای مجازات به جای درمان بزهکار با اصول حقوق بشر و اهداف مجازات متفاوت است. روش شناسی: روش تحقیق در پژوهش حاضر به صورت تحلیلی – توصیفی انجام شده است. یافته ها و نتایج: مقاله حاضر، علاوه بر تبیین مبانی عدم تحمل کیفر، در پی بررسی چالش های قانون در فرایند اجرای  عدم تحمل کیفر و راهکارآن می باشد. حقوق کیفری ما علی رغم توجه ویژه به بیمار بزه کار، با به کاربردن شرایط کلی واصرار بر اجرای کیفر حدی و تعزیری حتی با فرض ضرر بر فرد، ناکافی بودن معیار پزشکی برای احراز توان تحمل کیفر در مرحله اجرا و کارایی نداشتن شرایط کلی مندرج در ماده ذکر شده، در خصوص بیماری های واگیردار مانند کرونا ویروس(کووید-۱۹) با چالش های جدی روبه رو است. نظر به شرایط خاص بزه کار بیمار و امکان تشدید بیماری، بهترین راهکار معافیت از کیفر است. از سویی دیگر، بهتر است در احراز توان تحمل کیفر، معیار «پزشکی- قضایی» به کار گرفته شود و نیز عدم تحمل کیفر برای بیماری واگیردار بدون نیاز به احراز شرایط کلی در قانون پیش بینی شود.       

Keywords:

عدم تحمل کیفر , مبانی حقوقی وفقهی , حقوق بشر , بزه کار بیمار , پزشکی قانونی