مطالعه و بررسی نمونه های فرسایش یافته سنگ مرمر بنای تاریخی مدرسه چهار باغ اصفهان

با توجه به نقش بناهای تاریخی که یادگار با ارزش فرهنگ سنتی و تاریخی هر جامعه ای می باشند، مراقبت و نگهداری از آن ها بسیار ضروری است. مشاهده بناهای تاریخی،  فرسایش سریع آن ها را نشان می دهد و چنانچه به طور جدی برای این مشکل، راه حلی پیدا نشود، در آینده ای نزدیک، خسارات مادی و معنوی جبران ناپذیری به بار خواهد آمد. در کشور ایران، از جمله بناهای تاریخی که سنگ های مرمر به کار رفته در ساخت آن در سالیان دراز، دستخوش فرسایش شده اند، مدرسه چهار باغ اصفهان می باشد. به همین منظور، فرسایش سنگ های مرمر در این بنای تاریخی با استفاده از روش های آنالیز دستگاهی، مثل میکروسکوپ نوری (OM)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) به همراه آنالیز EDX، طیف سنجی فلورسانس پرتو ایکس (XRF)، پراش پرتو ایکس (XRD) و پلاسمای جفت شده القایی (ICP)  مطالعه شد. نتایج نشان داد که دو عامل در فرسایش سنگ های مرمر اثر گذارند. یکی نفوذ رطوبت به درون بافت سنگ و پدید آمدن فرایند انحلال و تبلور دوباره که در اثر تغییر دما پدید می آید و باعث پوکی و عدم پیوستگی بافت سنگ می شود و عامل دیگر، وجود محلول های اسیدی ناشی از آلودگی گازهای اسیدی که به باران های اسیدی موسومند که در اثر تماس آن ها با سطح سنگ، سبب انحلال سطحی و تغییر ساختار و فرسایش می شوند. آنالیز عنصری نمونه ها به همراه آنالیز فازی آن ها نشان داد که علاوه بر ترکیب اصلی سنگ یعنی کربنات کلسیم، ترکیبات جانبی دیگری چون سولفات کلسیم، هیدروکسید آهن و در مواردی کلرید سدیم نیز در ریزساختار وجود دارند.

Keywords:

فرسایش شیمیایی , سنگ مرمر , بنای تاریخی , مدرسه چهار باغ اصفهان