اثرات جهانی تحریم نفتی ایران: کاربردی از نظریه بازی ها

تاریخ سیاسی ایران در چند دهه­ ی اخیر نشان می­دهد که ایران همواره در معرض تحریم­های گسترده بوده است. از جمله­ی این تحریم­ها، تحریم­های نفتی است که کشورهای تحریم کننده در جهت محروم کردن ایران از درآمدهای نفتی و وادار کردن آن به همکاری با جامعه جهانی آن را به­کار گرفته‎اند. در یک فرآیند تجاری بین­المللی، تحریم نفت ایران از سوی آمریکا و همراهانش ، متغیرهای اقتصاد ایران و جهان را تحت تاثیر قرار می­­دهد. به علت تاثیرات چندجانبه این تحریم­ها بر متغیرهای اقتصادی و اثرات غیر­مستقیم آن بر متغیر رفاه از یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پنج منطقه­ای، ویژه تجارت جهانی(GTAP) استفاده شده تا پیامدهای حاصله از درخت بازی بین سه بازیگر مستقل آمریکا، اتحادیه تاریخ سیاسی ایران در چند دهه ی اخیر نشان می دهد که ایران همواره در معرض تحریم های گسترده بوده است. از جمله ی این تحریم ها، تحریم های نفتی است که کشورهای تحریم کننده در جهت محروم کردن ایران از درآمدهای نفتی و وادار کردن آن به همکاری با جامعه جهانی آن را به کار گرفته‎اند. در یک فرآیند تجاری بین المللی، تحریم نفت ایران از سوی آمریکا و همراهانش، متغیرهای اقتصاد ایران و جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. به علت تاثیرات چندجانبه این تحریم ها بر متغیرهای اقتصادی و اثرات غیر مستقیم آن بر متغیر رفاه از یک مدل تعادل عمومی قابل محاسبه پنج منطقه ای، ویژه تجارت جهانی(GTAP) استفاده شده تا پیامدهای حاصله از درخت بازی بین سه بازیگر مستقل آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران محاسبه گردد. بستار مدل جیتپ متناسب با فروض به کارگرفته شده تغییر داده شده است. نتایج نشان می دهد مناطق آمریکا، ایران و عمده خریداران نفت از ایران از تحریم ها، آسیب می بینند که میزان این آسیب با افزایش محدودیت های نفتی بیشتر می شود. در تحریم های ضعیف علیه ایران اتحادیه اروپا، اثرات رفاهی مثبتی را تجربه می کند اما با شدت گرفتن تحریم ها آن ها نیز از تحریم های نفتی ایران دچار زیان می شوند. تعادل نش بازی در جایی اتفاق می افتد که آمریکا و اتحادیه اروپا بازه تحریم های ضعیف را علیه ایران انتخاب می کنند. همچنین تعادل نش بازی نشان می دهد که ایران تسلیم تحریم های نفتی اعمال شده نخواهد شد و به دنبال یافتن راهی برای کم اثر کردن تحریم ها خواهد بود چرا که می تواند با این کار وضعیت رفاهی خود را بهبود بخشد. به علت وجود هزینه-های اقتصادی ناشی از تحریم های نفتی علیه ایران، عدم تفاهم کامل بین آمریکا و اروپا و تلاش ایران برای دور زدن تحریم ها به نظر می رسد که آمریکایی ها نتوانند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند.   اروپا و ایران محاسبه گردد. بستار مدل جیتپ متناسب با فروض به­کارگرفته شده تغییر داده شده است. نتایج نشان می­دهد مناطق آمریکا، ایران و عمده خریداران نفت از ایران از تحریم­ها، آسیب می­بینند که میزان این آسیب با افزایش محدودیت­های نفتی بیشتر می­شود. در تحریم­های ضعیف علیه ایران اتحادیه اروپا، اثرات رفاهی مثبتی را تجربه می­کند اما با شدت گرفتن تحریم­ها آن­ها نیز از تحریم­های نفتی ایران دچار زیان می­شوند. تعادل نش بازی در جایی اتفاق می­افتد که آمریکا و اتحادیه اروپا بازه تحریم­های ضعیف را علیه ایران انتخاب می­کنند. همچنین تعادل نش بازی نشان می­دهد که ایران تسلیم تحریم­های نفتی اعمال شده نخواهد شد و به­دنبال یافتن راهی برای کم­اثر کردن تحریم­ها خواهد بود چرا که می­تواند با این­ کار وضعیت رفاهی خود را بهبود بخشد. به علت وجود هزینه­های اقتصادی ناشی از تحریم­های نفتی علیه ایران، عدم تفاهم کامل بین آمریکا و اروپا و تلاش ایران برای دور زدن تحریم­ها به­نظر می­رسد که آمریکایی­ها نتوانند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند. 

Keywords:

Oil Sanction , EV Welfare Changes , Global Trade Analysis Project (GTAP) , Game Theory , Computable General Equilibrium , تحریم نفتی , تغییرات رفاه EV , پروژه تحلیل های تجارت جهانی(GTAP) , نظریه بازی ها , مدل تعادل عمومی قابل محاسبه