مقایسه اثر دما و تابش بر رشد قطری بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) در محدوده جنگلی آستارا با استفاده از روش گاه شناسی درختی

با توجه به متفاوت بودن پاسخ گونه های مختلف درختی در رویشگاه های متفاوت نسبت به متغیرهای اقلیمی، لزوم بررسی اثرات تغییرات اقلیم بر درختان به وضوح مشخص می گردد. از طرفی نیز کمبود مطالعات داخلی گاه شناسی جهت بررسی اثر تابش بر رشد شعاعی گونه های درختی به دلیل نبود اطلاعات دراز مدت این متغیر مهم، استفاده از رویکردهای جدید جهت تعیین اثر تابش بر رشد قطری درختان را امری اجتناب ناپذیر می نماید. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تاثیر متغیرهای اقلیمی دما و تابش بر رشد قطری بلوط بلندمازو می باشد. برای این منظور تعداد ۱۷ دیسک برداشت شده از درختان بلندمازو در جنگل های آستارا مورد استفاده قرار گرفت و گاه شناسی این گونه و نحوه تاثیرپذیری رشد شعاعی آن از متغیرهای اقلیمی دما و تابش ثبت شده در بازه زمانی ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۲ میلادی در ایستگاه سینوپتیک شهرستان آستارا مورد بررسی قرار گرفت. یافته های این پژوهش مشخص نمود که تنها گاه شناسی به دست آمده از دو جهت عمود بر هم هر دیسک برای ۱۵ دیسک از نتایج مطلوبی برخوردار بودند. بررسی بیشتر این ۱۵ دیسک نشان داد که تنها نتایج به دست آمده از ۱۰ دیسک با یکدیگر دارای نتایج قابل قبولی برای گاه شناسی گونه بلوط بلندمازو در محدوده جنگلی آستارا هستند. همچنین نتایج این تحقیق مشخص نمود که هر دو پارامتر دما و تابش اثری منفی و معنی دار (سطح معنی داری ۹۵%) بر رشد بلوط بلندمازو دارند به گونه ای که ضریب همبستگی (R) بین رشد شعاعی این گونه با دو متغیر مذکور به ترتیب ۵۲/۰- و ۴۵/۰- محاسبه گردید. بنابراین می توان نتیجه گرفت اگرچه هر دو پارامتر دما و تابش دارای اثر منفی بر رشد گونه بلندمازو می باشند، اما شدت اثرگذاری تابش کمتر است که این موضوع به دلیل تفاوت بین تابش و دما ناشی از وضعیت ابری بودن آسمان در محدوده شمال کشور است.

Keywords:

Climate Changes , Dendrochronology , Radial Growth , Tree Rings , گاه شناسی درختی , تغییرات اقلیم , حلقه های درخت , رویش شعاعی