برآورد تبخیر– تعرق پتانسیل بر اساس مدل های تصادفی سری زمانی (مطالعه موردی ایستگاه تبریز)

     تبخیر– تعرق یکی از مهم­ترین اجزای چرخه هیدرولوژی برای برنامه­ریزی سیستم­های آبیاری و ارزیابی اثرات هیدرولوژی تغییر اقلیم است. مدل­سازی و پیش­بینی سری­های زمانی تبخیر– تعرق با روش پنمن مانتیث برای ایستگاه سینوپتیک تبریز با استفاده از مدل­های ARIMA و  SARIMA به عنوان مدل­های تصادفی خطی مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق، از آمار و اطلاعات ایستگاه تبریز در دوره آماری ۲۰۱۰- ۱۹۸۶ استفاده شد و پس از محاسبه تبخیر– تعرق پتانسیل، از ۲۰ سال اول داده­ها برای پیش­بینی و ۵ سال آخر آنها برای صحت­سنجی مدل استفاده شد. محاسبات مربوطه در دو حالت متمایز انجام شد. در حالت اول همه داده­ها به عنوان یک سری سالانه در نظر گرفته شدند و مدل مناسب آنها برازش داده شد. در حالت دوم سری­های ماهانه به صورت مجزا در طول دوره آماری انتخاب شدند و برای هر یک از آنها، بهترین مدل برازش داده شده انتخاب گردید. نتایج نشان دادکه حالت اول با ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطا، به ترتیب ۹۶۴/۰ و ۸۵/۱۴ در مقایسه با حالت دوم با ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطا به ترتیب ۹۶۳/۰ و ۵۲/۱۵، تفاوت معنی­داری نداشته و علی­رغم آنکه روش اول در حدود ۶۷/۰ میلی­متر در ماه خطای کمتری در بر داشته است، ولی در مجموع نتایج دو روش اختلاف معنی­داری را ندارد و هر دو قابل توصیه می­باشند. در حالت کلی روش اول به دلیل در بر گرفتن محاسبات کمتر قابل توصیه می­باشد.

Keywords:

ARIMA , Forecast , Penman Monteith and SARIMA , پیش بینی , پنمن مانتیث , ARIMA و SARIMA