بررسی تنوع کاریوتیپی پنج رقم سیر با استفاده از تجزیه به عامل ها

این تحقیق به­منظور بررسی تنوع کاریوتیپی ارقام سیر در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان بر روی پنج رقم سیر (Allium Sativum L.) انجام شد. کاریوتیپ سلول­های میتوزی در مرحله متافاز در مریستم انتهایی ریشه در بذرهای جوانه­دار شده تهیه شد. عدد پایه کروموزومی در تمام جمعیت­ها ۸=x و همه جمعیت­ها دیپلوئید بودند. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با ۵ تکرار و مقایسه میانگین­ها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن (در سطح احتمال ۵%) بین پنج رقم سیر انجام شد. بر اساس جدول دو طرفه Stebbins، جمعیت­های اصفهان و جیرفت در کلاس B۳ و جمعیت­های بم، کرمان و همدان در کلاس B۲ قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس، نشان داد که بین جمعیت­ها از لحاظ صفات طول کل کروموزوم، طول بازوی بلند، طول بازوی کوتاه و طول نسبی کوتاه­ترین کروموزوم اختلاف معنی­داری در سطح احتمال ۱% و در صفات نسبت طول بازوی کوتاه به بازوی بلند، اختلاف درصد طول نسبی بزرگترین و کوچک­ترین کروموزوم، شاخص عدم تقارن، درصد شکل کلی و درصد طول نسبی بازوی بلند اختلاف معنی­داری در سطح احتمال ۵% وجود داشت که نشان­دهنده تنوع کروموزومی بود. در تجزیه به عامل­ها، سه عامل اول، دوم و سوم بیش از ۹۹% از کل تنوع موجود بین جمعیت­ها را توجیه کردند. در عامل اول صفات r-value و درصد شکل کلی و در عامل دوم صفات طول کروموزوم و طول بازوی بلند بیشترین سهم را به­خود اختصاص دادند. در عامل سوم طول نسبی کوتاه­ترین کروموزوم بیشترین اهمیت را داشت. تجزیه خوشه­ای، جمعیت­های مورد نظر را به دو گروه تقسیم کرد، به­طوری­که جمعیت­های بم، جیرفت، کرمان و همدان در گروه اول و جمعیت اصفهان در گروه دوم قرار گرفتند.

Keywords:

Chromosome , Cluster Analysis , Factor Analysis , Garlic (Allium Sativum L.) , Karyotype , تجزیه به عامل ها , تجزیه خوشه ای , سیر (Allium Sativum L.) , کاریوتیپ , کروموزوم