ارزیابی ساختار ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد در گندم نان (Triticum aestivum L.) با استفاده از روش دی آلل

  به منظور برآورد خصوصیات ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد از قبیل تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن ۱۰ سنبله گندم، وزن دانه در ۱۰ سنبله، هکتولیتر، وزن هزار دانه و عملکرد دانه از شش رقم گندم تجاری به نام های اترک، اروند، زرین، کرج-۳، Mv-۱۷ ، نوید و نتاج آنها در قالب یک طرح تلاقی نیمه دی آلل استفاده شد. تلاقی­­های بین والدین در سال ۱۳۸۹-۱۳۸۸ انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی ماهیدشت کرمانشاه در سال ۹۰-۱۳۸۹ اجرا شد. داده های حاصل با استفاده از روش دی آلل تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنی داری بود. آزمون های ضریب رگرسیون و اپیستازی نشان داد، مدل افزایشی- غالبیت برای بیشتر صفات به غیر از وزن دانه و وزن ۱۰ سنبله گندم و عملکرد دانه کفایت نمود. نتایج بدست آمده از تجزیه هیمن نشان داد که اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل صفات نقش دارند . بیشترین و کمترین میزان وراثت­پذیری خصوصی به صفات وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر به ترتیب ۵۷ درصد و ۱۳ درصد تعلق گرفت. با توجه وجود اثر افزایشی در مواد تحت بررسی و اثر تجمعی در انتقال ژن­ها به نسل بعد، می توان از طریق گزینش در نسل های اولیه در افزایش صفات عملکرد و اجزای عملکرد دانه در برنامه اصلاح گندم نان استفاده نمود.

Keywords:

گندم نان , تجزیه گرافیکی هیمن , عملکرد و اجزای عملکرد , عمل ژن , وراثت پذیری