بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس ریحان (Ocimum basilicum L.)

خشک کردن یکی از قدیمی ترین روشهای نگهداری محصولات کشاورزی پس از برداشت می باشد. ریحان (Ocimum basilicum L.) یکی از گیاهان خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است که به عنوان گیاهی دارویی و ادویه ای مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی تاثیر روشهای مختلف خشک کردن بر زمان خشک کردن، درصد و اجزای اسانس گیاه دارویی ریحان آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. شش توان مختلف میکروویو شامل ۱۰۰، ۱۸۰، ۳۰۰، ۴۵۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ وات، دو دمای مختلف آون شامل ۵۰ و ۷۰ درجه سانتی گراد و روش طبیعی (سایه و آفتاب) مورد مقایسه قرار گرفتند. در روشهای مختلف، خشک کردن نمونه ها تا زمانی که وزن آنها به محتوای رطوبتی ۱۰/۰ بر پایه وزن خشک (یا ۱۰% بر پایه وزن تر) رسید، ادامه داشت. نتایج نشان داد که کمترین و بیشترین زمان خشک کردن (به ترتیب ۱/۴ دقیقه و ۴۸ ساعت) مربوط به تیمارهای خشک کردن با توان ۹۰۰ وات میکروویو و روش خشک کردن در سایه بود. بالاترین درصد اسانس (۳/۱%) در روش سایه بدست آمد و کمترین میزان (۳/۰%) مربوط به توان های ۴۵۰، ۶۰۰ و ۹۰۰ وات میکروویو بود. توان های مختلف میکروویو اثر منفی بر اجزای اصلی اسانس (ژرانیال و متیل کاویکول) گذاشتند ولی در روش سایه این ترکیب ها به خوبی حفظ شدند. به طورکلی با توجه به نتایج این تحقیق می توان اظهار نمود که خشک کردن گیاه دارویی ریحان با استفاده از روش سایه از این جهت که میزان اسانس و اجزای اصلی آن را به صورت قابل ملاحظه ای حفظ کرد، برای خشک نمودن این گیاه مطلوب است.

Keywords:

ریحان (Ocimum basilicum L.) , خشک کردن , میزان اسانس , ژرانیال , متیل کاویکول