تاثیر زمان برداشت بر عملکرد پیکر رویشی و میزان اسانس گیاه دارویی آویشن ابلق (Thymus × citriodorus (Pers.) Schreb)

گیاه آویشن ابلق با نام علمی (Thymus× citriodorus (Pers.) Schreb) یک گیاه بوته ای چند ساله و متعلق به تیره نعناع است. این گیاه در حقیقت هیبرید بین دو گیاه Thymus vulgaris و Thymus pulegioides می باشد. این گیاه به عنوان معرق و در درمان برونشیت مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین مشخص شده که اسانس حاصل از پیکر رویشی آن دارای اثر ضد باکتری و ضد قارچی می باشد. از این رو، تحقیق حاضر در باغ گیاهان دارویی شرکت دارویی زردبند واقع در شمال تهران به منظور تعیین بهترین زمان برداشت گیاه آویشن ابلق از نظر بالاترین عملکرد پیکر رویشی و میزان اسانس انجام گردید. پیکر رویشی گیاهان چهار ساله از خرداد تا آخر تیرماه سال ۱۳۸۷ در ۴ مرحله فنولوژیکی مختلف شامل: ۱) مرحله قبل از گلدهی، ۲) مرحله آغاز گلدهی، ۳) مرحله گلدهی کامل و ۴) مرحله تشکیل میوه برداشت شد و بعد در هوای آزاد و در سایه خشک گردید. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که زمان برداشت در سطح احتمال ۱/۰% تاثیر معنی داری بر میزان وزن تر و وزن خشک پیکر رویشی آویشن ابلق داشت، به طوری که بالاترین وزن تازه و وزن خشک پیکر رویشی از مرحله گلدهی کامل و مرحله تشکیل میوه بدست آمد. بنابراین بیشترین مقدار اسانس به میزان ۲۱/۲ درصد از مرحله آغاز گلدهی استخراج شد و مقدار اسانس بدست آمده از گیاهان برداشت شده در مراحل قبل از گلدهی، گلدهی کامل و تشکیل میوه به ترتیب ۸۰/۱، ۴۵/۱ و ۶۶/۱ درصد بود. همچنین میزان عملکرد (میلی لیتر) اسانس در ۱۰۰ متر مربع محاسبه شد که با توجه به مقایسه میانگین ها، بالاترین عملکرد اسانس (۶۱/۸۴۰ میلی لیتر) در مرحله تشکیل میوه بدست آمد. بنابراین مطابق با نتایج بدست آمده مناسبترین زمان برداشت پیکر رویشی گیاه آویشن ابلق برای رسیدن به بالاترین عملکرد اسانس مرحله تشکیل میوه می باشد.

Keywords:

آویشن ابلق (Thymus× citriodorus (Pers.) Schreb) , خانواه نعناع , زمان برداشت , کمیت و کیفیت اسانس , ژرانیول , ژرانیال