تعیین شاخص ED۵۰ در یک خاک آهکی آلوده شده با غلظت های مختلف نیکل

زمینه و هدف: خصوصیات میکروبی خاک از جمله زیست­توده میکروبی، تنفس میکروبی و معدنی شدن نیتروژن می­توانند شاخص­هایی برای نشان دادن تنش ناشی از آلودگی فلزات سنگین بر عملکرد و کیفیت خاک باشند. هدف از این تحقیق اندازه­گیری فعالیت­های میکروبی خاک، برای مشخص کردن اثرات سمی غلظت­های مختلف نیکل بر کیفیت خاک و تعیین غلظت بازدارندگی ۵۰ درصد (ED۵۰ ) نیکل می­باشد. روش بررسی: این آزمایش در سال ۱۳۹۵ به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام یافت. فاکتورهای آزمایشی شامل فلز نیکل در شش سطح (صفر، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۳۰۰ و ۶۰۰ میلی­گرم در کیلوگرم) و دو دوره انکوباسیون (۱۵ و ۶۰ روزه) بود. یک نمونه خاک با نمک کلرید نیکل به­طور یکنواخت برای ایجاد غلظت­های مختلف آلوده شد. پس از سپری شدن دوره انکوباسیون ۱۵ و ۶۰ روزه، تنفس میکروبی، کربن زیست­توده میکروبی، جمعیت هتروتروف­ها و ضریب متابولیک نمونه­ها اندازه­گیری گردید و با توجه به نتایج به­دست آمده مقدار ED۵۰ خاک تعیین شد. یافته ها: اثر متقابل سطوح نیکل و دوره انکوباسیون در سطح یک درصد بر تمام ویژگی­های اندازه­گیری شده به جز کربن زیست­توده میکروبی و ضریب متابولیکی معنی­دار بود. با گذشت زمان و افزایش غلظت نیکل، جمعیت باکتری­های هتروتروف، تنفس و کربن زیست­توده میکروبی­ نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی­داری را در سطح یک درصد نشان دادند. کمترین مقدار تنفس میکروبی، کربن زیست­توده میکروبی و جمعیت باکتری­های هتروتروف در پایان دوره انکوباسیون ۶۰ روزه و در غلظت ۶۰۰ میلی­گرم در کیلوگرم، به­ترتیب با کاهش ۰۷/۷۷، ۷۲/۷۵ و ۹۹/۹۹ درصد نسبت به تیمار شاهد اندازه­گیری شد. با افزایش زمان انکوباسیون، مقدار ED۵۰ (میلی­گرم بر کیلوگرم) نیکل در مورد تنفس میکروبی، کربن زیست­توده میکروبی و جمعیت باکتری­های هتروتروف افزایش یافت. بحث و نتیجه گیری: بر پایه نتایج حاصل از این پژوهش آلودگی نیکل فعالیت­های بیولوژیکی خاک را تحت تاثیر قرار می­دهد و غلظت ۱۰۰ میلی­گرم بر کیلوگرم نیکل در خاک به­عنوان غلظت آستانه نیکل در این خاک تعیین شد.

Keywords:

جمعیت هتروتروف , دوز زیستی , ضریب متابولیک , نیکل