مقایسه روش فراکتال و کریجینگ جهت تخمین اثر مقیاس طولی بر ضریب انتشارپذیری عناصر ناپایدار در خاک

زمینه و هدف: مهم ترین پارامتر انتقال آلودگی و املاح در خاک، مقدار انتشار هیدرودینامیکی املاح در خاک است که به فاصله انتقال آلاینده ارتباط دارد. از آن جا که تئوری هندسه فراکتال و زمین آمار قادر به توضیح و پیش­بینی پدیده هایی هستند که به فاصله ارتباط دارند، لذا در این تحقیق از روش فراکتال و زمین­آمار برای تعیین انتشارپذیری استفاده شد. روش بررسی:  آزمایش انتقال املاح در ۱۶ نقطه از ستون عمودی خاک به قطر ۱۰ سانتی متر و طول ۱ متر انجام گردید و منحنی­های رخنه حاصل در اعماق۶، ۱۲، ۱۸، ۲۴، ۳۰، ۳۶، ۴۲، ۴۸ ،۵۴، ۶۰، ۶۶، ۷۲، ۷۸، ۸۴ ،۹۰و ۹۶ سانتی متر از کف مدل استخراج گردید. سپس معادله انتقال- انتشار  با توجه به فرضیات فراکتالی در­رابطه با ضریب انتشارپذیری به منحنی­های رخنه ­حاصل برازش داده شد. یافته ها: با توجه به آزمایشات جذب سطحی فسفر در خاک، هم­دمای جذب خطی فسفر از بهترین برازش در غلظت­های ۴-۱۲-۲۵-۵۰-۷۰ میلی­گرم در لیتر فسفر برخوردار بود. نتایج نشان داد که با انجام آزمون مقایسه میانگین­ها، هر دو روش در سطح اعتماد یک درصد قادر به پیش­بینی تغییرات و افزایش ضریب انتشارپذیری در ستون خاک می باشند، ولی روش فراکتال مقادیر را با دقت بیشتری برآورد نموده است. بحث و نتیجه گیری: در تحقیق حاضر انتشار­پذیری در طول نمونه از رابطه توانی پیروی نمود و ضرایب رگرسیونی مدل فراکتال و زمین آمار در پیش­بینی مقادیر انتشارپذیری به ترتیب  ۹۷/۰و  ۸۴/۰ به دست­آمد.

Keywords:

انتشار پذیری , انتقال املاح , ستون عمودی , نظریه فراکتال ژئومتری , زمین آمار