مقایسه کارایی دو روش NOAA و IMO برای شناسایی مناطق حساس محیط زیستی در سواحل استان سیستان و بلوچستان

مناطق ساحلی نواحی پویایی از عملکرد متقابل زمین، آب و اتمسفر هستند که در عین حال تحت تاثیر تغییرات دائم طبیعی و دست کاری انسان قرار دارند. سواحل از مهم ترین مناطقی در جهان به شمار می روند که انسان در آن ساکن شده است و از منابع آن به شدت استفاده می کند. مانگروها، صخره های مرجانی، پرتگاه های ساحلی، دریاکنار ماسه ای، پهنه های جزرومدی، مصب ها و شاخابه ها تنها بخشی از منابع ارزشمند مناطق ساحلی هستند که تحت فشارهای ناشی از تراکم بالای جمعیت در این مناطق قرار دارند. این، همان واقعیت ساده است که ضرورت توجه ویژه به حفاظت از مناطق ساحلی را نشان می دهد. شناسایی مناطق حساس ساحلی-دریایی از جمله روش هایی است که برای حفاظت از مناطق حساس محیط زیستی سواحل، به کار برده می شود. در تحقیق حاضر، مناطق حساس محیط زیستی سواحل استان سیستان و بلوچستان با استفاده از دو روش شاخص حساسیت محیط زیستی(ESI)[۱] اداره اقیانوسی و هواشناسی آمریکا(NOAA)[۲] و معیارهای شناسایی مناطق به ویژه حساس دریایی(PSSAs)[۳] سازمان بین المللی دریانوردی(IMO)[۴]- که از جمله روش های آزمون شده در سطح جهانی برای شناسایی مناطق حساس ساحلی به ویژه در برابر انتشار مواد آلاینده از جمله مواد شیمیایی و نفتی می باشند- مورد شناسایی قرار گرفت و به منظور مقایسه کارایی این دو روش در شناسایی مناطق حساس ساحلی منطقه مورد مطالعه، از دو ماتریس عوامل داخلی(IFE)[۵] و عوامل خارجی(EFE)[۶] مربوط به روش تجزیه و تحلیل [۷]SWOT استفاده گردید. نتایج حاصل، نشان داد هر دو روش NOAA و IMO با کسب امتیاز بالای ۳ در ماتریس های ذکر شده، از قابلیت مناسبی برای شناسایی مناطق حساس ساحلی منطقه مورد مطالعه برخوردار هستند، لیکن روش NOAA با اختصاص امتیاز وزن دار ۷۰/۳ در ماتریس IFE در مقابل امتیاز وزن دار ۵۹/۳ ماتریس IFE روش IMO و همچنین کسب امتیاز وزن دار ۵۷/۳ در ماتریسEFE ، در برابر امتیاز وزن دار ماتریس EFE روش IMO، یعنی ۲۲/۳، در مجموع، از کارایی بیشتری برای شناسایی مناطق حساس ساحلی استان سیستان و بلوچستان که در کرانه های دریای عمان واقع شده است، برخوردار می باشد. [۱] -Environmental Sensitivity Index [۲]- National Oceanic and Atmospheric Administration [۳]- Particularly Sensitive Sea Areas [۴]- International Maritime Organization [۵]- Internal Factor Evaluation [۶]- External Factor Evaluation [۷]- S: Strengths, W: Weaknesses, O: Opportunities, T: Threats  

Keywords:

کرانه ساحلی , شاخص حساسیت محیط زیستی , مناطق به ویژه حساس دریایی , آلودگی نفتی , ماتریس