مطالعه خوردگی و رسوب گذاری آب های زیرزمینی دشت همدان - بهار

خوردگی و رسوب­گذاری آب یکی از مشکلات مدیریت کیفی و مدیریت شبکه توزیع آب است. در این راستا از دو شاخص رایزنر و لانژلیر براساس تعادل شیمیایی بین املاح موجود در آب برای تعیین سطح خوردگی و رسوب­گذاری منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار استفاده شد. نتایج نشان داد میزان خوردگی و رسوب­گذاری در ۲۵/۶۴% از نمونه­های آب زیرزمینی از دیدگاه لانژلیر در حد کم است. از دیدگاه رایزنر نیز ۲/۸۵% از نمونه­های آبی دارای توان خوردگی و رسوب­گذاری کم بودند. درصد خوردگی و رسوب­گذاری منابع آب زیرزمینی قنوات در مقایسه با منابع آب زیرزمینی چاه­ها کمتر بود. دلیل این امر می­تواند ناشی از حذف بخشی از مسیر به واسطه نقب زدن در قنوات باشد که حلالیت نمک­های مسیر را حذف نموده است. از طرفی نمودار پی­پر نشان داد تیپ و رخساره منابع آب زیرزمینی دشت، بی­کربنات کلسیت (۷۰%)، بی­کربنات سدیک (۱۵%)، سولفات کلسیت (۳%)، بی­کربنات منیزیک (۶%)، سولفات سدیک (۳%) و کلرات کلسیک (۳%) است. تیپ و رخساره آب نشان­دهنده مشکلات عمده رسوب­گذاری به واسطه وجود بی­کربنات کلسیت و بی­کربنات سدیک و تغییرات دمایی محیط است. شرکت یون­های موجود در آب در فعل و انفعالات فیزیکو شیمیایی با لوله­ها می­تواند خوردگی ضعیفی را برای رسوبات ایجاد شده در پی داشته باشد که در واقع نقش خودشویی را بازی می­کند. در مجموع منابع آب زیرزمینی دشت همدان-بهار در محدوده کم تا متوسط رسوب­گذاری و خوردگی قرار گرفت. لیکن رسوب­گذاری در سیستم آب­رسانی نسبت به خوردگی محسوس­تر است که سبب کاهش سطح مقطع جریان شده و افت­های مسیر را در پی دارد. لذا با توجه به زیان­های اقتصادی لازم است تا حد ممکن از رسوب­گذاری در سیستم انتقال آب جلوگیری به عمل آید.

Keywords:

خوردگی , رسوب گذاری , شاخص لانژلیر , شاخص رایزنر , آب زیرزمینی , دشت همدان