پتانسیل یابی اراضی مستعد کشت گردو در استان تهران با روشFuzzy AHP

گردو به عنوان یکی از محصولات پربازده، نقش قابل توجهی در وضعیت اجتماعی و اقتصادی کشاورزان در بسیاری از مناطق کشور دارد و با توجه به بازده اقتصادی این محصول در سال­های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر سطح زیر کشت آن هستیم. درخت گردو بسیار به شرایط آب و هوایی وابسته است، بنابراین لازم است قبل از کشت آن که نیاز به سرمایه­گذاری اولیه نسبتا بالایی دارد، اقداماتی در خصوص شناسایی مناطق مناسب و مستعد کاشت صورت گیرد. لذا هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی و شناسایی اراضی مستعد برای کاشت گردو در سطح کل استان تهران جهت حصول بازده تولید مطلوب می­باشد. بدین منظور از پارامترهای اقلیمی (شامل دما، رطوبت نسبی، بارندگی و سرعت باد) مربوط به ۱۲ ایستگاه سینوپتیکی در داخل استان و ۸ ایستگاه در استان­های مجاور با طول دوره آماری ۱۱ سال (۲۰۰۴ تا ۲۰۱۴ میلادی)، توپوگرافی و کاربری اراضی به منظور مکان­یابی و پهنه­بندی مناطق مستعد کشت گردوی ایرانی استفاده شده است. ابتدا از تمامی پارامترهای مورد نظر لایه اطلاعاتی رستری تولید شد. سپس با بررسی مطالعات پیشین و نظر کارشناسان در ارتباط با خصوصیات فیزیولوژیکی و نیازهای رویشی درخت گردو، آستانه­های مطلوب و نامطلوب جهت رشد درخت تعیین و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و تهیه پرسشنامه میزان ارجحیت و تاثیرگذاری هریک از پارامتر­ها محاسبه شد. در ادامه با استفاده از تابع عضویت فازی کلیه لایه­های اطلاعاتی نرمال­سازی شده و در نهایت از طریق ابزار هم­پوشانی فازی در محیط نرم افزار ArcGis، نقشه پهنه­بندی نهایی تهیه و استخراج گردید. مطابق با این نقشه، از میان کل اراضی استان تهران ۹۵۶۲/۲۴۳۸۸۲ هکتار معادل ۸۲/۱۷ درصد جهت کاشت گردوی ایرانی دارای استعداد بسیار مناسب می­باشد. همچنین نتایج نهایی حاکی از آن است که از میان پارامترهای موثر بر رشد گردو سه عامل دما، رطوبت نسبی و جهت شیب از تاثیر و اهمیت ویژه­ای برخوردار هستند.  

Keywords:

پارامترهای اقلیمی , پهنه بندی , سامانه اطلاعات جغرافیایی , فرآیند تحلیل سلسله مراتبی , گردوی ایرانی