جهانی شدن؛ فرصت یا تهدیدی برای سلامت؟ (مورد کاوی ایران)

مقدمه: بخش سلامت به رغم عمومی بودن و طبیعت غیرتجاری اش، به میزان قابل توجهی تحت تاثیر جهانی شدن قرار گرفته است. جهانی شدن به واسطه ی برداشته شدن مرزهای گمرکی، ایجاد بازارهای مشترک، رشد و توزیع درآمد و ...، می تواند به طور مستقیم بر سلامت تاثیرگذار باشد؛ علاوه بر آن، جهانی شدن به واسطه عواملی هم چون تاثیر بر روی فرهنگ و آداب و رسوم، بر عرصه ی سلامت تاثیرگذار است. لذا، هدف این مطالعه بررسی اثر جهانی شدن بر روی سلامت در ایران می باشد. روش پژوهش: این مطالعه با استفاده از داده های سری زمانی ۱۳۹۰ - ۱۳۵۸ به بررسی رابطه ی پویای بلندمدت و کوتاه مدت بین شاخص های سلامت، شاخص های جهانی شدن، درآمد سرانه و سرانه ی پزشک پرداخته است. به این منظور از آزمون هم گرایی کرانه ها و مدل خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) استفاده شده است. هم چنین، تحلیل داده ها به کمک نرم افزارهای Eviews و Microfit انجام شده است. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده از مدل ARDL، جهانی شدن کل، جهانی شدن اقتصادی، جهانی شدن اجتماعی، درآمد سرانه و سرانه ی پزشک، شاخص های سلامت را در کوتاه مدت و بلندمدت بهبود می بخشند، در حالی که تاثیر جهانی شدن سیاسی بر شاخص های سلامت در کوتاه مدت و بلندمدت بی معناست. یک درصد افزایش در شاخص جهانی شدن کل، امید به زندگی را در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب ۰۳/۰ و ۱۴/۰ درصد افزایش و نرخ مرگ و میر کودکان زیر ۵ سال را در کوتاه مدت و بلند مدت به ترتیب ۰۷/۰ و ۲۹/۰ درصد کاهش می دهد. نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاکی از آن است که جهانی شدن اقتصادی به طور قابل توجه ای نسبت به سایر جنبه های جهانی شدن، شاخص های سلامت را بهبود می بخشد؛ لذا، حرکت به سمت اقتصاد باز می تواند بر ارتقای سلامت افراد جامعه موثر باشد.

Keywords:

سلامت , جهانی شدن , آزمون کرانه ها , مدل خودرگرسیون با وقفه های توزیعی , ایران