نقش استعاره های مفهومی در ترجمه صحیفه سجادیه از منظر زبان شناسی شناختی و الگوی لیکاف و جانسون

 نظریه استعاره مفهومی اصطلاحی در زبان شناسی شناختی است که به دریافت یک ایده یا حوزه مفهومی براساس ایده یا مفهومی دیگر می­پردازد. به منظور بررسی ارتباط دو سطح استعاره مفهومی (استعاره های شباهت و استعاره های خاص) با عمل برگردان و میزان توجه مترجمان بدان، نمونه هایی از کتاب صحیفه سجادیه و دو ترجمه مشهور و معاصر آن از موسوی­موسوی گرمارودی و الهی­قمشه ای انتخاب شده است. در این نمونه ها، عنصر استعاره استخراج و عملکرد هر یک از مترجمان در برخورد با آن سنجیده شده است. محدودیت بررسی­ استعاره در متون مذهبی­ همچون صحیفه سجادیه به جنبه­های زیبایی­شناختی آن، موجب شد تا در چارچوب نظریه معاصر استعاره، ضمن بررسی اصول این نظریه به تحلیل مفهومی استعاره­های صحیفه سجادیه و نقد ترجمه آن ها پرداخته شود. نتایج این تحقیق که براساس الگوی جورج لیکاف و مارک جانسون و با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی نوشته شده است، حاکی از آن است که مترجمان در انتقال معانی متن مبدا رویکرد متفاوتی داشته اند، اما موفقیت هر دو مترجم در برگردان استعاره به یک میزان بوده است. موسوی گرمارودی  به عنوان مترجم ادیب از استعاره های خلاقانه استفاده کرده و الهی­قمشه ای به منظور سهولت ترجمه -در برخی نمونه­ها- مفاهیم انتزاعی را بدون حالت استعاری برگردانده است.

Keywords:

زبان شناسی شناختی , استعاره مفهومی , مدل لیکاف و جانسون , نقد ترجمه , صحیفه سجادیه