لاکاتوش و معقولیت معرفت علمی

این مقاله بعد از مروری کوتاه به زندگی ایمره لاکاتوش، به طرح و معرفی نظریه ی معقولیت وی می پردازد. لاکاتوش روش شناسی را به مثابه یک نظریه ی معقولیت می داند. بنابراین روش شناسی معرفت علمی وی، نظریه ای برای معقولیت معرفت علمی محسوب می شود. بعد از بررسی اجمالی مفهوم معقولیت، مروری تاریخی به زمینه ها و چگونگی نهادینه شدن «معقولیت معرفت علمی» و نقش روش های علم  در تحقق این امر داشته و سپس به اختصار به علل تقلیل اهمیت معقولیت معرفت علمی پرداخته می شود. لاکاتوش که دیدگاه نامعقول گرایی و شک گرایی را به دیده ی خوف و هراس می نگرد، درصدد تدوین نظریه ی معقولیتی است که مشکلات روش شناسی های قبلی را نداشته باشد و به شک گرایی منجر نشود. او روش شناسی اش را به گونه ای تدوین می کند که از یکسو نگاهی به تاریخ علم داشته باشد و از سوی دیگر، راهی برای پیشرفت علم بگشاید. او روش شناسی برنامه های پژوهش علمی را بسط می دهد که در این جا به اختصار به همراه مبانی پاپری این روش شناسی، ساختار، اجزا و ویژگی های آن و هم چنین ملاک های ترجیح نظریات و برنامه های پژوهشی به رقبایشان مورد بررسی قرار می گیرد. لاکاتوش تلاش می کند با ارائه ی ملاک های دقیق برای ارزیابی نظریات و برنامه های پژوهشی، نظریه ی معقولیت بی عیب و نقصی ارائه دهد. او برای ارزیابی روش شناسی ها، یک فراروش شناسی ارائه می دهد که براساس آن، سایر نظریات معقولیت یا روش شناسی ها را ارزیابی کند. او در نهایت به این نتیجه می رسد که روش شناسی برنامه های پژوهشی علمی وی برترین روش شناسی موجود است و می تواند ما را از خطر شک گرایی برهاند

Keywords:

: معقولیت , روش شناسی , روش شناسی برنامه های پژوهش علمی , نظریه ی معقولیت , ابطال گرایی , نقادی , لاکاتوش