حسابداری آب ضرورتی برای ساماندهی اطلاعات، گزارش دهی، برنامه ریزی و ارزیابی منابع و مصارف آب (مطالعه موردی: حوضه آبریز رخ-نیشابور)

یکی از عوامل اصلی ایجاد بحران آب در کشور نبود یک چارچوب ساماندهی شده دقیق برای آگاهی رسانی در زمینه اجزای تراز آبی و کاربری های آب است. بنابراین استفاده از یک چارچوب حسابداری آب به عنوان یک ضرورت مطرح میشود. هدف از این پژوهش نشان دادن ظرفیت چارچوب WA+ برای تهیه حسابهای آب در حوضه رخ –نیشابور است که در چهار بخش اصلی ساماندهی اطلاعات، گزارشدهی، برنامهریزی و ارزیابی ارائه شده است. بخش ساماندهی اطلاعات دربرگیرنده گردآوری آمار از منابع مختلف از جمله تصاویر ماهوارهای و مدلسازی است. بخش برنامهریزی دربرگیرنده سناریوپردازی است که در این پژوهش همراستا با مصوبات شورای عالی آب، دو سناریوی کاهش برداشت از آبخوان در نظر گرفته شد. گزارشدهی با تکمیل کاربرگهای مختلف WA+ برای سه سال تر، نرمال و خشک در حالت واقعی و شرایط سناریوها انجام شد. بخش ارزیابی به کمک نشانگرها برای هر کاربرگ و برای شرایط واقعی و سناریوها ارائه شد. نتایج بررسی وضعیت آب در حوضه نشان داد که در حوضه رخ-نیشابور هر سال افت شدید ذخیره آبخوان رخ میدهد. همچنین نزدیک به ۸۰ درصد بارش در حوضه تبخیر و از دسترس خارج میشود. در نهایت یافتههای به کارگیری سناریوهای کاهش برداشت از آبخوان (مطابق با طرح احیا و تعادلبخشی) نشان داد که اگر برداشت از آبخوان به اندازه آب تجدیدپذیر شود کسری مخزن سالانه به صفر رسیده و به ذخیره آن افزوده خواهد شد.

Keywords:

سناریوپردازی , شورای عالی آب , طرح احیا و تعادل بخشی , کاربرگ , نشانگرها