نقش آب و مدیریت آن در پویایی منظر ارجان (بهبهان) از گذشته تا به امروز

باستان­شناسان مدت­هاست که اهمیت مدیریت و کنترل آب را درک کرده­اند. در ارجان، یکی از پنج خوره ایالت فارس، شواهدی از مدیریت آب مشاهده می­شود که حکایت از برهمکنش انسان و محیط دارد. با توجه به محیط و منظر ارجان، سازه­های آبی مختلفی وجود دارد که از گذشته­های دور ایجادشده و با استفاده از آنها، مردمان گذشته موفق شدند آب رودخانه­های مارون و خیرآباد را مهار و مدیریت کنند. در این نوشتار، با بررسی فرهنگ مادی بر­جای­مانده و منابع مکتوب، به اهمیت مسئله آب در این منظر و نحوه مدیریت و کنترل آن پرداخته خواهد شد. حضور گسترده سازه­های آبی نشان می­دهد که ارجان در دوران­ مختلف به آب رودخانه­های مذکور شدیدا وابسته بوده، همان­طور که منابع مکتوب نیز بر آن صحه می­گذارند. از سوی ­دیگر، منابع مکتوب و اخیرا بررسی­های زمین­شناسی نشان می­دهد که کیفیت آب­های زیرزمینی ارجان نامطلوب بوده و برای امر کشاورزی و مصارف داخلی مناسب نبوده است. درک روش ها و شیوه­های کنترل و مدیریت آب­های سطحی و زیرزمینی و تاثیر آن بر توان منطقه نشان می­دهد که مدیریت بخردانه با شناخت درست توان بالقوه طبیعی و فرهنگی سرزمین شکوفایی این پهنه و برعکس عدم شناخت آن دشواری­هایی را دربر داشته است. 

Keywords:

ارجان , مدیریت آب , سازه های آبی , منظر فرهنگی , دوران ساسانی و اسلامی