تحلیلی بر سیاست اسکان دولت پهلوی اول در ایل قشقایی

با به سلطنت رسیدن رضاشاه، برنامه های دولت پهلوی برای برقراری امنیت، تمرکزگرایی، اصلاحات، پیشرفت و نظم نوین در تعارض با زندگی ایلیاتی قرار گرفت. سیاست اسکان یکی از برنامه های دولت پهلوی برای ایلات بود؛ موضوعی که ایل قشقایی از آن مستثنی نبود. در مناسبات سیاسی اقتصادی ایل قشقایی با دولت پهلوی اول، مسئله این است که در ایل قشقایی برنامه اسکان با چه اهدافی و چگونه اجرا شد. بر مبنای این مسئله، پژوهش حاضر درصدد پاسخ گویی به دو پرسش است: سیاست اسکان در ایل قشقایی چگونه اجرا شد؟ سیاست اسکان در ایل قشقایی چه نتایجی داشت؟ پژوهش پیش رو با روش تاریخی و شیوه تدوین و نگارش توصیفی تحلیلی، مبتنی بر اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ج.ا.ا (ساکما)، با منشا استانداری فارس و مکمل قرار دادن منابع کتابخانه ای نوشته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد اسکان ایل قشقایی را نظامیان و اسکان فارس" href="https://civilica.com/search/paper/k-%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D9%86%20%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3/">اداره اسکان فارس اجرا کردند. با انتصاب کدخداها بر خانوارها، قشقایی ها در مناطق ییلاقی و قشلاقی، اسکان داده و به زراعت مشغول شدند؛ همچنین اغنام و احشام ایل قشقایی با صدور پروانه چوپانی (گله بنه) اجازه رفتن به ییلاق و قشلاق را پیدا کردند. سیاست اسکان ایل قشقایی به طور کامل موفقیت آمیز نبود؛ اما باعث شد پس از شهریور ۱۳۲۰ش/۱۹۴۱م، ایل قشقایی دیگر به وضعیت پیش از اجرای برنامه اسکان باز نگردد و ایل قشقایی از نظر میزان جمعیت و وسعت مالکیت ارضی و تعداد دام کاهش یابد. با این حال، پس از استعفای رضاشاه از سلطنت، بسیاری از قشقایی های اسکان شده به زندگی ایلی بازگشتند که مهم ترین علت این اقدام آنها اقتصادی، یعنی مرگ ومیر اغنام و احشام، بود. آشنانبودن به امر کشاورزی و روحیه ایلیاتی قشقایی ها و زورگویی و رشوه خواری نظامی ها و مامورهای دولتی از دیگر عوامل بازگشت قشقایی ها به زندگی ایلی بودند.

Keywords:

اداره اسکان فارس , دولت پهلوی اول , اسکان , نظامیان , ایل قشقایی