نقد رمان های نفرین شدگان و مهمانی تلخ با رویکرد منطق مکالمه باختین

امروزه نقد و تحلیل آثار ادبی از منظر نظریات مختلف صورت می گیرد. یکی از این نظریات که معیاری برای سنجش میزان دموکراسی موجود در متن به حساب می آید، منطق مکالمه باختین است. منطق مکالمه در جستجوی ارتباط صداهای متفاوتی است که از یک اثر به گوش می رسد. یک داستان می تواند تک صدایی باشد و یا صداهای گوناگونی داشته باشد. حتی در بعضی از داستان ها ممکن است صداهای مختلفی وجود داشته باشد که سرانجام، تمام آن ها به ایدئولوژی واحدی ختم شوند. اما از دیدگاه باختین، اثری چندصدایی محسوب می شود که هر صدا نماینده ایدئولوژی خاص خود باشد و این صداها در امتداد و به موازات هم در داستان به گوش برسند و هیچ صدایی، به ویژه صدای نویسنده/ راوی نباید بر دیگر صداها غلبه یابد. در پژوهش پیش رو، کوشیده ایم به روش تحلیل کیفی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای، دو رمان از نویسنده معاصر سیامک گلشیری را بر اساس منطق مکالمه نقد و تحلیل کنیم. واکاوی مولفه های چندصدایی در «فرین شدگان و مهمانی تلخ نشان می دهد که این رمان ها ضمن برخورداری از عناصر گفتگومندی، چون کارناوال، کرونوتوپ، شخصیت پردازی، دیالوگیسم بیرونی و... در شمار آثار چندصدایی قرار می گیرند.

Keywords:

مکالمه گرایی , کارناوال , کرونوتوپ , داستان معاصر , گلشیری