تعیین منشا و شناسایی منابع ورودی پریلن و سایر هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAHs) در رسوبات سطحی تالاب انزلی

زمینه و هدف: این مطالعه به منظور تعیین غلظت، منشا و شناسایی منابع ورودی پریلن و برخی ترکیبات PAH در رسوبات سطحی ۳ منطقه قلم گوده (A)، سیاه کشیم (B) و تالاب مرکزی (C) واقع در تالاب انزلی انجام شد. روش بررسی: تعداد ۲۲ نمونه رسوب (از هر ۳ منطقه) و ۲ نمونه خاک سطحی (فقط از منطقه A) در اردیبهشت سال ۹۱ برداشته شد. نمونه برداری از خاک به منظور اثبات وضعیت غلظت و منشا پریلن در رسوبات مورد بررسی، صورت گرفت. استخراج هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (PAH)، با استفاده از حلال های آلی و ۲ مرحله کروماتوگرافی ستونی و آنالیز این ترکیبات، با استفاده از دستگاه GC-MS انجام گرفت. همچنین از نسبت های تشخیصی Ph/An، Flu/Pyr، Flu/Flu+Pyr، BaA/BaA+Chr و IP/IP+BghiP به منظور تعیین منشا ترکیبات PAH استفاده گردید. یافته ها: در تمامی نمونه های رسوب منشا پریلن طبیعی و منشا سایر ترکیبات PAH پتروژنیک بدست آمد. غلظت کلی ترکیبات PAH (به جز پریلن) در محدوده ng/g (dry weight) ۵۶۰/۰۵ تا ۱۰۵۱/۹۳ و غلظت پریلن نیز بین ng/g (dry weight) ۷۰/۶۵   تا ۲۰۴/۴۱ بدست آمد. غلظت کلی ترکیبات PAH و پریلن در رسوبات منطقه A به طور معنی داری بیشتر از ۲ منطقه دیگر بدست آمد، در حالی که هیچ گونه رابطه معنی داری بین مقادیر نرمالایز شده ترکیبات PAH به TOC در بین رسوبات ۳ منطقه مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به منشا پتروژنیک ترکیبات PAH در رسوبات سطحی تالاب می توان تخلیه انواع فاضلاب های خانگی و صنعتی، فعالیت های بندری و کشتیرانی، فعالیت های استخراج، اکتشاف و پالایش نفت خام در مناطق فراساحلی و تردد قایق های صیادی و گردشگری را به عنوان منابع عمده ورود ترکیبات PAH مطرح نمود؛ اما تشخیص منشا طبیعی پریلن در نمونه های رسوب سطحی و خاک دلالت بر تولید این ترکیب در بخش خشکی بواسطه فعالیت موریانه ها و قارچ ها روی مواد سلولزی و چوبی کف جنگل، چوب های در حال فساد و باقی مانده فسیل آن ها و انتقال به تالاب است.

Keywords:

PAH Compounds , TOC , Petrogenic , Surface Sediments , پترژنیک , رسوبات سطحی