سیویلیکا را در شبکه های اجتماعی دنبال نمایید.

مکتب اعتزال خوارزم در روزگار خوارزمشاهیان(۶۲۸-۴۹۰ ه .ق)

Publish Year: 1390
Type: Journal paper
Language: Persian
View: 293

This Paper With 34 Page And PDF Format Ready To Download

Export:

Link to this Paper:

Document National Code:

JR_JHRU-3-2_002

Index date: 2 December 2021

مکتب اعتزال خوارزم در روزگار خوارزمشاهیان(۶۲۸-۴۹۰ ه .ق) abstract

مکتب کلامی اعتزال یکی از شکوفاترین و پررونق ترین دوره های تاریخی خود را در سرزمین خوارزم و در روزگار خوارزمشاهیان سپری نموده است. این منطقه، نظر به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی و تعاملات تجاری با اقوام و ممالک شرقی خاصه با اروپای شمالی- که صحنه نفوذ میراث فکری یونان بود- ملت ها، ادیان و مذاهب گوناگون را در خود جای داده بود. این عوامل با توجه به زمینه های فکری و فرهنگی، امنیت اجتماعی و ثبات سیاسی خوارزم در نفوذ اعتزال در آن و جذب و گرایش خوارزمیان به آن و نیز بالندگی و شکوفایی فرهنگ و معارف عقلی در آن سرزمین در روزگار خوارزمشاهیان بسیار تاثیر داشته است. مساله قابل طرح در این پژوهش آن است که برخلاف برداشتی عمومی از سوی مورخان و محققان، مکتب کلامی اعتزال با توجه به موقعیت ها و زمینه های یاد شده پس از تجزیه سیاسی دستگاه خلافت عباسی و غلبه اشعری گری در مراکز علمی و فرهنگی ایران اسلامی و نفوذ آن بر ساختار قدرت در عصر سلاجقه، از بین نرفت، بلکه با کوشش های فراوانی توانست در اواخر قرن پنجم ه.ق/ یازدهم م، در ولایت خوارزم عصر خوارزمشاهیان نفوذ کند و تا قرون هفتم و هشتم ه.ق/ سیزدهم و چهاردهم م، در این سرزمین تداوم یابد.  

مکتب اعتزال خوارزم در روزگار خوارزمشاهیان(۶۲۸-۴۹۰ ه .ق) Keywords:

مکتب اعتزال خوارزم در روزگار خوارزمشاهیان(۶۲۸-۴۹۰ ه .ق) authors

ابراهیم باوفای دلیوند

استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
ابن ابی اصیبعه، ابی العباس احمد (بی تا) عیون الانباء ...
ابن ابی الحدید، عبدالحمید (۱۹۶۵) شرح نهج البلاغه ، به ...
ابن ابی الوفاء، ابومحمد (۱۳۳۶ق) الجواهر المضیئه فی طبقات الحنفیه، ...
ابن اثیر، عزالدین (۱۹۹۸) الکامل فی التاریخ، به کوشش یوسف ...
(۲۰۰۰) اللباب فی تهذیب الانساب، تحقیق عبداللطیف حسن عبدالرحمن، بیروت: ...
ابن اسفندیار، محمد (۱۳۶۶) تاریخ طبرستان، به کوشش عباس اقبال، ...
ابن الانباری، ابی البرکات (۱۹۵۹) نزهه الالباء فی طبقات الادباء، ...
ابن بطوطه، محمد (۱۹۹۱) تحفه النظار فی غرائب الامصار و ...
ابن تغری بردی، ابی المحاسن (۱۹۸۶) المنهل الصافی و المستوفی ...
(۱۹۸۷) الدلیل الشافی علی المنهل الصافی، به کوشش الحافظ عبدالعلیم ...
ابن جوزی، عبدالرحمان (۱۳۵۷- ۱۳۵۹ ق) المنتظم، هند: حیدرآباد دکن. ...
(۱۹۸۵) تلبیس ابلیس، تحقیق السید الجمیلی، بیروت: دارالکتاب العربی ...
ابن حجر عسقلانی، احمد (۱۹۱۷/ ۱۹۷۲) انباء الغمر با بناء ...
ابن حنبل، ابوعبدالله احمد (۱۳۹۳) الردعلی الزنادقه و الجهمیه، تحقیق ...
ابن خطیب، احمد (۱۹۷۱) الوفیات ، به کوشش عادل نویهض ...
ابن خلدون، عبدالرحمان (بی تا) المقدمه، بیروت- لبنان: موسسه الاعلی ...
ابن خلکان، شمس الدین (۱۹۹۷) وفیات الاعیان فی انباء ابناء ...
ابن دمیاطی (۱۹۷۱) المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، به کوشش ...
ابن رجب، احمد (بی تا) الذیل علی طبقات الحنابله ، ...
ابن شاکر، محمد (۱۹۷۲) فوات الوفیات، به کوشش احسان عباس، ...
ابن شهبه، تقی الدین (۱۹۸۷) طبقات الشافعیه، به کوشش حافظ ...
ابن طقطقی، محمد (بی تا) الفخری، بیروت: دارصادر ...
ابن عساکر، ابوالقاسم علی (۱۹۸۷) تهذیب تاریخ دمشق، تحقیق شیخ ...
ابن عبدالحق، عبدالمومن (۱۸۵۲- ۱۸۶۴) مراصدالاطلاع علی اسماء الامکنه و ...
ابن عبری، غریغور یوس (۱۹۵۸) مختصر تاریخ الدول، به کوشش ...
ابن عربشاه، احمد. (۱۹۸۶). عجائب المقدور فی اخبار تیمور، به ...
ابن عماد، عبدالحی (۲۰۰۱) شذرات الذهب فی اخبار الذهب، بیروت ...
ابن فندق، علی (۱۹۹۴) تتمه صوانالحکمه ، به کوشش رفیق ...
ابن فوطی، عبدالرزاق (۱۴۱۶) مجمع الآداب فی معجم الالقاب، به ...
ابن قطلوبغا، قاسم (۱۹۹۲) تاج التراجم فی طبقات الحنفیه، بیروت ...
ابن کثیر، اسماعیل (۱۹۹۱) البدایه و النهایه، به کوشش محمد ...
(۱۹۹۳) طبقات الفقهاء الشافعیین، تحقیق احمد عمرهاشم و محمدهاشم غرب، ...
ابن مرتضی، یحیی (۲۰۰۱) البحر الزخار الجامع لمذاهب علما الامصار، ...
(۱۹۹۸) طبقات المعتزله، به کوشش سوسنه دیفلد – فلزر، بیروت ...
ابن منیر، احمد (۱۴۸۴) الانتصار حاشیه علی الکشاف، قم: مکتب ...
اسنوی، عبدالرحیم (۱۹۸۷) طبقات الشافعیه، به کوشش کمال یوسف الحوت، ...
اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل (۱۳۹۶) الابانه عن اصول الدیانه، ...
اصفهانی، عماد الدین (۱۳۷۸) خریده القصر و جریده العصر، تحقیق ...
افلاکی، احمد (۱۳۶۲) مناقب العارفین، به کوشش تحسین یازیجی، تهران: ...
الگود ، سیریل (۱۳۷۱) تاریخ پزشکی ایران، ترجمه باقر فرقانی، ...
امین رازی، احمد (بی تا) هفت اقلیم، به کوشش جواد ...
بهاء ولد، محمد (۱۳۳۳) معارف، به کوشش فروزان فر، تهران: ...
براون، ادوارد (۱۳۷۱) تاریخ طب اسلامی، ترجمه مسعود رجب نیا، ...
بدوی، عبدالرحمن (۱۹۷۱) مذاهب الاسلامیین، بیروت: دارالعلم للملایین ...
بدوی، عبدالمجید (۱۹۸۸) التاریخ السیاسی و الفکری للمذهب السنی فی ...
بغدادی، عبدالقاهر(۱۹۸۷) الفرق بین الفرق، بیروت – لبنان: دارالجیل. ...
(۱۹۹۲) الملل و النحل، به کوشش البیرنصری نادر، بیروت – ...
بلبع، عبدالحکیم (۱۹۶۹) ادب المعتزله الی نهایه القرن الرابع الهجری، ...
بناکتی، داود (۱۳۴۸) روضه اولی الالباب فیمعرفهالتواریخ و الانساب، به ...
بن عباس معتوق، رشاد (۱۴۱۸ ق/ ۱۹۷۷) الحیاهالعلمیه فی العراق ...
بیرونی، ابوریحان (۱۳۸۰) الاثار الباقیه عن القرون الخالیه، به کوشش ...
پطروشفسکی، ا . (۱۳۶۳). اسلام در ایران، ترجمه کریم کشاورز، ...
تاج بخش، حسن. (۱۳۷۵). تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران، تهران: ...
ثعالبی، ابومنصور (۱۳۷۷ق) یتیمه الدهر، به کوشش محمد محی الدین ...
جامی، عبدالرحمن (۱۳۳۷) نفحات الانس من حضرت القدس، به کوشش ...
جدعان، فهمی (۱۹۸۹)المحنه، بحث فی جدلیه الدینی و السیاسی فی ...
جرجانی، اسماعیل (۲۵۳۵) ذخیره خوارزمشاهی، چاپ عکسی از روی نسخه ...
جرفاذقانی، ابوالشرف ناصح (۲۵۳۷) ترجمه تاریخ یمینی، به کوشش جعفر ...
جوزجانی، منهاج الدین سراج (۱۳۶۳) طبقات ناصری، به کوشش عبدالحی ...
جوینی ، عطاء الملک (۱۳۶۷) تاریخ جهانگشا، به کوشش محمدبن ...
حاجی خلیفه، مصطفی (۱۹۴۱) کشف الظنون عن اسامی الکتب و ...
حافظ ابرو، عبدالله (۱۳۸۰) زبده التواریخ، تصحیح سید کمال حاج ...
حجازی السقا، احمد (۲۰۰۳) المعتزله، قاهره: درالبروج ...
الحرضی الیمانی، یحیی (۱۹۸۵) غربال الزمان فی وفیات الاعیان، به ...
حسنی رازی، سید مرتضی (۱۳۶۴) تبصره العوام فی معرفه مقالات ...
خطیب بغدادی، ابی بکر احمد (۱۹۳۱) تاریخ بغداد یامدینه السلام، ...
خوارزمی، حسین (۱۳۶۰) ینبوع الاسرار، به کوشش مهدی درخشان، تهران: ...
(۱۳۶۰) جواهر الاسرار، به کوشش محمد جواد شریعت، تهران: مشعل ...
خوارزمی، ابومحمد قاسم (۱۳۸۲) بدایع الملح، به کوشش مصطفی اولیایی ...
خوارزمی، ابویوسف یعقوب (۱۹۳۷) مفتاح العلوم، به کوشش سعدعلی، قاهره: ...
خواندمیر، غیاث الدین (۱۳۷۲) ماثر الملوک، به کوشش میرهاشم محدث ...
داودی، محمدبن علی (۱۹۷۲) طبقات المفسرین، به کوشش علی محمد ...
دمشقی صالحی، ابی عبدالله محمد (۱۹۹۶) طبقات علما الحدیث، به ...
ذهبی، ابوعبدالله محمد (۱۹۹۸) تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و ...
(بی تا) تذکره الحفاظ، بیروت- لبنان: داراحیاء التراث العربی. ...
(۱۹۸۶) سیر اعلام النبلاء، به کوشش شعیب الارنووط و دیگران، ...
(۱۹۷۴) دول الاسلام، به کوشش فهیم محمد شلتوت و محمد ...
(بی تا) العبر فی خبر من غبر، به کوشش ابوهاجر ...
(۱۹۹۲) الاعلام لوفیات الاعلام ، به کوشش ریاض عبدالحمید مراد ...
(۱۹۹۱). الاشاره الی وفیات الاعیان المنتقی من تاریخ الاسلام، به ...
(۱۹۶۲) المشتبه فی الرجال اسمائهم و انسابهم، به کوشش علی ...
(۱۹۸۵) المختصر المحتاج من تاریخ الحافظ من سعید الدبیثی، بیروت ...
رازی، محمدبن قیس (۱۳۷۳) المعجم فی معاییراشعار العجم، به کوشش ...
رودگر، قنبرعلی (۱۳۷۶) از بین النهرین تا ماوراء النهر، تهران: ...
زمخشری، ابوالقاسم محمود (۱۴۸۴) الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، قم: ...
(۱۹۷۶) ربیع الابرار، به کوشش سلیم النعیمی، بغداد: مطبعه الاعظمیه ...
زهدی، حسن جارالله (۱۹۴۷) المعتزله، قاهره ...
سالم، عبدالرحمن (۱۹۸۹) التاریخ السیاسی للمعتزله، حتی نهایه القرن الثالث ...
سبکی، تاج الدین عمر (۱۹۶۴) طبقاتالشافعیه الکبری، به کوشش محمود ...
سخاوی، شمس الدین محمد (بی تا) الذیل علی رفع الاصرار ...
(بی تا) الضوء اللامع لاهل القرن التاسع، بیروت – لبنان: ...
سمرقندی، دولتشاه (۱۳۲۸) تذکره الشعراء ، به کوشش ادوارد براون، ...
سمعانی، ابی سعید عبدالکریم (۱۹۷۵) التحبیر فی المعجم الکبیر، به ...
(۱۹۸۸) الانساب، به کوشش عبدالله عمر البارودی، بیروت – لبنان: ...
زینه، حسنی (۱۹۸۷) العقل عندالمعتزله، تصور العقل عندالقاضی عبدالجبار، بیروت: ...
سیوطی، جلال الدین (۱۹۶۴) بغیهالوعاهفی طبقات اللغات و النحاه، به ...
شامی، نظام الدین، (۱۳۶۳) ظفرنامه، به کوشش پناهی سمنانی، تهران: ...
شبانکاره ای، محمدبن علی (۱۳۶۳) مجمع الانساب، به کوشش میرهاشم ...
شهرزوری، شمس الدین محمد (۱۹۷۶) نزهه الارواح وروضهالافراح فی تاریخ ...
شهرستانی، ابی الفتح محمد (۱۹۹۸) الملل و النحل، به کوشش ...
(بی تا) نهایه الاقدام فی علم الکلام، به کوشش الفرد ...
شیرازی، ابی اسحاق (بی تا) طبقات الفقهاء، به کوشش فضله ...
صفدی، خلیل بن ایبک (۱۹۸۱) الوافی بالوفیات، به کوشش دیدرینغ ...
صیرفی، علی بن داود (۱۹۷۰) نزهه النفوس و الابدان فی ...
عبدالسید مطرزی خوارزمی، ابی الفتح ناصر (۱۲۷۲) شرح لطیف، ناشر ...
علامه حلی، جمال الدین (۱۳۳۸) انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، ...
(۱۳۷۶) باب حادی عشر، شرح فاضل مقدام، تهران: امیرکبیر، چاپ ...
(۱۳۷۶) کشف المرادفی شرح تجرید الاعتقاد، ترجمه و شرح ابوالحسن ...
العلی، خالد (۱۹۶۵) جهم بن صفوان و مکانته فی الفکر ...
طوسی، نصیرالدین (۱۳۳۵) سیرو سلوک در مجموعه رسائل، به کوشش ...
عبادی (۱۹۸۹) ذیل طبقات الفقهاء الشافعیین، تحقیق احمد عمرهاشم و ...
غزی، تقی الدین (۱۹۸۳) الطبقات السنیه فی تراجم الحنفیه، به ...
غسانی، الملک (۱۹۷۵) العسجد المسبوک و الجواهر المحلوک فی طبقات ...
فاضل یزدی، محمود (۱۳۶۲) معتزله، تهران: مرکز نشر دانشگاهی ...
فخررازی، محمد (۱۳۸۲) جامع العلوم، به کوشش سیدعلی آل داود، ...
(۱۳۴۰) البراهین فی علم الکلام، به کوشش سید محمد باقر ...
(۱۹۸۶) مناقب الامام الشافعی، به کوشش احمد حجازی سقا، مصر: ...
(۱۳۰۷ ق) مفاتیح الغیب، به کوشش ابراهیم افندیک، شرکت صحافیه ...
قزوینی، زکریابن محمد (۱۹۶۰) آثار البلاد و اخبار العباد، بیروت ...
قفطی، ابوالحسن علی (۱۹۰۳) تاریخ الحکما، طبع لایپزیک. ...
(۱۹۷۰) المحمدون من شعراء و اشعارهم، به کوشش حسن معمری، ...
(۱۹۵۷) انباه الرواهعلی ابنا النحاه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، ...
کردعلی، محمد (۱۳۳۱) رسائل البلغاء ، مصر ...
کرمر، جوئل (۱۳۷۵) احیای فرهنگی در عهد آل بویه، ترجمه ...
لکنوی، محمد (۱۳۹۳) الفوائد البهیه فی تراجم الحنفیه، کراچی ...
مادلونگ، ویلفرد (۱۳۷۵) مکتب ها و فرقه های اسلامی درسده ...
متز، آدام (۱۳۶۴) تمدن اسلامی در قرن چهارم، ترجمه علیرضا ...
محمد خوافی (۱۳۸۶) مجمل فصیحی، به کوشش محسن ناجی نصرآبادی، ...
(۱۳۲۹) مجمل فصیحی، به کوشش محمود فرخ، مشهد: چاپ طوس ...
محمود نجرانی، مختار (۱۹۹۹) الکامل فی الاستقصاء، به کوشش السید ...
مستوفی، حمدالله (۱۳۶۶) تاریخ گزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: ...
مراد، سعید (۱۹۹۲) مدرسه البصره الاعتزالیه، القاهره: مکتبه الانجلو ...
مقریزی، تقی الدین احمد (۱۹۷۰) السلوکلمعرفه دول الملوک، به کوشش ...
مکدرموت، مارتین (۱۳۶۳) اندیشه های کلامی شیخ مفید، ترجمه احمد ...
ملطی، محمدبن احمد (۱۹۶۸) التنبیه و الردعلی اهل الاهواء و ...
منذری، زکی الدین محمد (۱۹۶۹) التکمله لوفیات النقله، به کوشش ...
موحد، محمدعلی (۱۳۷۸) ابن بطوطه، تهران: نشر طرح نو، چاپ ...
الموید بالله، ابراهیم (۲۰۰۱) طبقات الزیدیه الکبری، به کوشش عبدالسلام ...
میرجعفری، حسین (۱۳۸۵) تاریخ تیموریان و ترکمانان، تهران: سمت، چاپ ...
نصری نادر، البیر (۱۹۸۹) مدخل الی الوفق الاسلامیه و السیاسیه ...
(۱۹۵۰) فلسفه معتزله، اسکندریه: دارنشر الثقافیه ...
نسوی، شهاب الدین محمد (۱۳۶۵) سیره السلطان جلال الدین منکبرنی، ...
نلینو، کارلوالفونسو (۱۹۶۵) التراث الیونانی فی الحضاره الاسلامیه ، ترجمه ...
نوائی، میرعلی شیر (۱۳۲۳) مجالس النفائس، ترجمه از ترکی جغتایی ...
وات، ویلیام مونتگمری (۱۳۷۰) فلسفه و کلام اسلامی، ترجمه ابوالفضل ...
وطواط، رشیدالدین (۱۳۳۸) عرائس الخواطر و ابکار الافکار، به کوشش ...
(۱۳۱۵ ق) مجموعه الرسائل ، به کوشش محمد افندی فهمی ...
همدانی، رشیدالدین فضل الله. (۱۳۷۳). جامع التواریخ، به کوشش محمد ...
یاقوت حموی، شهاب الدین. (۱۹۳۶). معجم الادباء، به کوشش فرید ...
(۱۹۸۶) معجم البلدان، بیروت – لبنان: دارصادر (براساس نسخه لیپزیک ...
(۱۳۷۹) «مذهب در دوره تیموریان»، به اهتمام پی ترجکسن، تاریخ ...
باسانی، ا (۱۳۷۱) «دین در دوره سلجوقی»، به اهتمام جی. ...
باسورث، ک. ا (۱۳۷۱) «تاریخ سیاسی و دودمانی ایران» ، ...
باله، امین الدین (۱۳۸۱) «امالی»، به اهتمام سید جواد طباطبایی، ...
بغدادی، مجدالدین (۱۳۴۹) «نامه به شیخ نجم الدین کبری» ، ...
(۱۳۴۹) «رساله در سفر» ، تصحیح کرامت رعنا حسینی، فلسفه ...
منابع لاتینKabir, M (۱۹۶۴) The Buwayhid Dynasty of Baghdad, calcutta ...
Rosenthal, EJ (۱۹۵۸) Political Thought in Medieval Islam, Cambridge:university press ...
Seale, M. S. (۱۹۶۴). Muslim theology, London: Luzac ...
Togan, z.v (۱۹۵۷) Kharazmian glossary the mugaddimat Al adab, Istanbul: ...
۱۶۵.Bosworth, C.E (۱۹۷۸) " KATH" ED By E.VAN DONZEL, B.LEWIS, ...
۱۶۶ . (۱۹۷۸) "KHW-ARAZM" , ED BY E.VAN DONZEL, B.LEWIS, ...
۱۶۷ . (۱۹۷۸) "KHW-ARAZM-SHAHS" ED BY E.VAN DONZEL, B.LEWIS, Encyclopedia ...
(۲۰۰۰) "ŰRGENC" , ED. BY, BEARMAN, TH. BIANQUIS , Encyclopedia ...
Madelung, w (۱۹۹۳) "ALmufid" , ED. C.E. BOSWORTH, W.P. HEINRICHS ...
(۱۹۹۱) "Maturidiyya" , ED. BY C.E. BOSWORTH, E. VAN DONZEL, ...
GMARET, D (۱۹۹۳) "MUCTAZILA" , ED.BY C.E. BOSWORTH, W.P. HEINRICHS, ...
Makdasi, G (۱۹۷۸) "The sunni revival", ED . BY V.L.MENAGE, ...
Monnot, G (۱۹۹۷) "Al- shahrastani", ED BY C.E. BOSWORTH, E.VANDOZEL, ...
Supler. B (۱۹۶۰) "Amudarya", ED. H.A.R. GIBB ,Encyclopedia of Islam, ...
SCHACHT, J (۱۹۶۵) "AL-DJURDJANI" , ED. B.LEWIS , CH. PELLAT. ...
Watt , w.m (۱۹۶۵) "Djahmiyyah" , ED. B. LEWIS, CH.PELLAT, ...
VERTEEGH, C (۲۰۰۲) "AL-ZAMAKSHARI", ED. BY P.J. BEARMAN, TH., BIANQUIS, ...
نمایش کامل مراجع