گزارش تحولات داخلی و بین المللی حوزه معادن و صنایع معدنی در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ (۲۰ March ۲۰۲۰

هدف از این گزارش، ارائه تصویری از مهم ترین و اثرگذارترین تحولات بخش معدن و صنایع معدنی ایران و جهان در ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ است که تحولات متعددی را تجربه کرده است. مهم ترین عامل اثرگذار بر بازار در این بازه زمانی، شیوع جهانی ویروس کرونا بود که در ابتدای دوره شیوع این ویروس، بسیاری از معادن و صنایع معدنی به دلیل رعایت پروتکل ها�� بهداشتی و نیز با توجه به کاهش چشمگیر تقاضای جهانی برای کامودیتی ها، سطح تولید و تجارت خود را پایین بیاورند و درنتیجه این مسئله افت قیمت اکثر محصولات معدنی و فلزی را در دنیا سبب شد. معادن و صنایع معدنی دنیا به ویژه چین توانستند تا پس از یک دوره رکود و افت تقاضا و قیمت ها، روند رو به رشدی را در پیش گیرند. راه اندازی مجدد کسب و کارها در کشور چین و غلبه بر شیوع بیماری در این کشور و در نظر گرفتن نقش موثر چین در بازار کامودیتی های دنیا، تقاضای محصولات معدنی و فلزی را مجددا افزایش داده و رشد قیمت ها از ماه مه ۲۰۲۰ آغاز و تا ماه سپتامبر ادامه یافت. تضعیف دلار در بازه زمانی ذکر شده یکی دیگر از دلایل مهم روی آوردن سرمایه برای خرید محصولات معدنی و فلزی بود که موجب افزایش قیمت کامودیتی ها در دنیا شد. پس از کنترل نسبی شیوع کرونا در چین در اوایل سال ۱۳۹۹، گزارش انجمن آهن و فولاد این کشور نشان داد که تولید روزانه فولادسازان مجددا افزایش یافته و موجودی انبارها به سرعت در حال تخلیه است که نشان دهنده رشد تقاضا و درنتیجه افزایش قیمت ها بود. در خرداد ۱۳۹۹ و با آرام شدن شرایط شیوع ویروس کرونا در چین، ضریب بهره برداری از واحدهای کوره بلند این کشور نسبت به ۶۳% ماه فوریه، رشد قابل ملاحظه ای کرد. موجودی انبارهای سنگ آهن در بنادر چین، موجودی بیلت در انبارهای تانگشان و شاخص موجودی کک در واحدهای کک سازی چین نیز نزولی شد که همه این موارد نشان دهنده بهبود وضعیت فولادسازان این کشور در بازه زمانی مورد اشاره بود که باعث شد قیمت های جهانی بعد از سقوط ماه فوریه، روندی صعودی را تجربه کنند. عبور کشور چین از بحران کرونا و تحریک تقاضای این کشور از طریق تعریف پروژه های زیرساخت بزرگ مقیاس، از عوامل بهبود تقاضای فولاد و رشد قیمت ها بود. در مقایسه ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۹ با همین زمان در سال ۱۳۹۸ تولید بخش عمده ای از محصولات معدنی و فلزی در ایران با رشد روبه رو بوده است. در این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، تولید پودر آلومینا ۲/۴ درصد، آلومینیم ۴/۵۵ درصد، کاتد مس ۵/۵ درصد، سنگ آهن ۷/۱۷ درصد، گندله ۹/۸ درصد، آهن اسفنجی ۹/۱۲ درصد، شمش فولادی ۶/۰ درصد و محصولات طویل و تخت فولادی ۱/۲ درصد رشد داشته است. در این میان تولید کنسانتره سنگ آهن با افت ۲/۳ درصدی و کنسانتره زغال سنگ با افت ۲/۶ درصدی روبه رو بوده است. صادرات این بخش در ۶ ماهه نخست سال از نظر وزنی با افت ۴۲ درصدی و از نظر ارزشی با افت ۴۳ درصدی مواجه بوده است. از مهم ترین دلایل افت صادرات محصولات معدنی و فلزی می توان به شرایط جدید ناشی از شیوع ویروس کرونا، سیاست های تنظیم بازار دولت به منظور کنترل عرضه و قیمت محصولات معدنی و فلزی در کشور، وضع عوارض صادراتی، تشدید تحریم های بین المللی، محدودیت در انتقال پول و حمل و نقل دریایی اشاره کرد.