بررسی نقاط حادثه خیز جاده ای و ارتباط آن با متغیرهای محیطی و دموگرافیک با استفاده از روشHot Zone در محور یزد-کرمان

مقدمه: امروزه در کشورهای مختلف با اجرای مدلهای متفاوت در نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی، سعی در شناسایی مکانهای خطرناک شبکه های راه می کنند، هدف ما نیز شناسایی موقعیت های خطرناک بر روی قسمتی از بزرگراه یزد- کرمان به طول ۲۱۲ کیلومتر در حوزه ی استحفاظی استان یزد، با استفاده از روش Hot Zone در نرم افزار GIS و ارتباط آن با متغییرهای محیطی و دموگرافیک بوده است. روش بررسی:با استفاده از روش Hot Zone بر اساس آستانه های تکرار تصادفات و شدت تصادفات در هر یک کیلومتر از جاده  به عنوان یک واحد فضایی پایه(BSU)،مکانهای خطرناک بزرگراه که در ۲ تعریف Hot Zone،Yellow Zone  (H-Y Zones) گنجانده شده اند به تفکیک دو مسیر رفت و برگشت شناسایی شدند. سپس متغییرهای ساعت تصادفات، شرایط جوی، نوع وسیله ی نقلیه، علت تصادفات، سن و جنس و وضعیت سلامت رانندگان مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: بر اساس نتایج بدست آمده ۱۷% از کل مسیر ۲۱۲ کیلومتری بزرگراه مورد مطالعه به عنوان موقعیتهای خطرناک شناسایی شدند. بیشترین تصادفات (۳۴%) در نقاط حادثه خیز مربوط به رانندگان گروه سنی ۴۰-۳۱ سال می باشد. بر اساس آزمون T-Test، میانگین ساعت وقوع تصادفات در دو مسیر با یکدیگر معنی دار شدند (p<۰/۰۵). وسایل نقلیه از نوع سواری، تریلی و کامیون در وقوع این تصادفات در هر دو مسیر، به ترتیب بالاترین درصد فراوانی را به خود اختصاص دادند و بیشترین علت تصادفات، عدم توجه به جلو و عدم کنترل وسیله نقلیه می باشد. همچنین بیشترین تصادفات در شرایط آب و هوایی آفتابی اتفاق افتاده اند. نتیجه گیری:با توجه به اینکه تعداد موقعیتهای خطرناک در نزدیک خروجی و ورودی به شهر، جاده های فرعی وارد شده و جدا شده از بزرگراه و تقاطع ها بیشتر می شود، به نظر می رسد توجه به اصول طراحی مناسب در شکل هندسی جاده باعث کاهش چشمگیر تصادفات در این مکانها شود. همچنین طراحی مناسب جاده نقش موثری در کاهش تاثیر عوامل محیطی چون شرایط جوی، ساعات وقوع تصادفات و حتی نوع وسیله نقلیه در رخداد تصادفات خواهند داشت.ضمناتوجه به آموزش رانندگان علی الخصوص گروه سنی ۴۰–۲۱ سال، کمک شایانی در به حداقل رساندن نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات و صیانت از نیروی کار خواهد داشت.

Keywords:

Road safety , Hot zone , hazardous locations , GIS , crash , ایمنی جاده , Hot Zone , نقاط حادثه خیز , GIS , تصادفات رانندگی