ارزیابی کروم افیولیت‎ ها و آبهای زیرزمینی و پتانسیل آلایندگی زیست ‎محیطی آن در جنوب شرقی بیرجند

وجود کروم (VI) در آبهای زیرزمینی به شرایط Eh و pH آب بستگی داشته و ترکیبات آن اغلب محلول و در محیطهای اکسیدکننده سمیت و تحرک بیشتری دارند. در این مقاله، ضمن بررسی تمرکز کروم در واحدهای افیولیتی جنوب شرقی بیرجند، غلظت آن در رسوبات و منابع آب زیرزمینی و همچنین پتانسیل آلایندگی زیست‎محیطی آن مورد برسی قرار گرفته است. بدین منظور، ۱۷ نمونه آب (۲ نمونه آب باران و ۱۵ نمونه آب زیرزمینی) و ۸ نمونه رسوب از رسوبات منطقه، نمونه برداری شده است. غلظت کاتیون‎ها (کاتیون‎های اصلی و کروم) و غلظت آنیون‎های نمونه های آب به ترتیب توسط دستگاههای ICP-AES و IC در آزمایشگاه هیدروژئوشیمی دانشگاه اوتاوا-کانادا، غلظت کروم نمونه های رسوب از روی نتایج آنالیز XRF و غلظت فازهای حاصل از عصاره‎گیری متوالی (SSE) کروم با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AA) در آزمایشگاه ژئوشیمی دانشگاه فردوسی تعیین شده است. میانگین غلظت کروم در رسوبات و در منابع آب به ترتیب ppm ۶۲۷ و ppm ۰۲۶/۰ است و با توجه به pH رسوبات و Eh-pH منابع آب، کروم موجود در منابع آب منطقه از نوع کروم (VI) می‎باشد. همچنین نتایج عصاره‎گیری متوالی، نشان می‎دهد که بیشترین مقدار کروم به بترتیب در فازهای مواد ماندگار، متصل به اکسیدهای آهن و منگنز، متصل به کربنات، مواد آلی، تبادل پذیر و محلول است. بررسی هیدروژئوشیمی منابع آب زیرزمینی، نشان می‎دهد که میانگین غلظت TDS, EC و pH به ترتیب ۵۰۹ میلی‎گرم بر لیتر، µS/cm۱۰۴۵ و ۱/۸ می‎باشد و غلظت یونهای -Mg۲+, Na+, Cl و SO۴۲- در برخی منابع آب بیشتر از حد مطلوب WHO و استاندارد ۱۰۵۳ ملی ایران است. با توجه به تقسیم بندی ,WQI ۲۰% منابع آب دارای کیفیت بسیار عالی، ۶۰% دارای کیفیت خوب و ۲۰% دارای کیفیت ضعیف هستند.

Keywords:

افیولیت , کروم , رسوب , ‎عصاره ‎گیری متوالی , عامل‎ تحرک , آب‎ زیرزمینی , WQI , بیرجند