اثربخشی «درمان پذیرش و تعهد» بر علائم تنش در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول

مقدمه: تنش از مشکلات رایج در دوران نوجوانی و زمینه ساز بسیاری از اختلالات خلقی و اضطرابی است؛ که نیازمند مداخلات به هنگام می باشد. لذا، مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی "درمان پذیرش و تعهد" بر علائم تنش در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول انجام شد.  روش کار: این پژوهش یک طرح نیمه تجربی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل بود که در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹در جامعه آماری دانش آموزان دختر، مقطع متوسطه اول شهرستان صومعه سرا انجام شد. ۴۰ تن از دانش آموزان در این پژوهش شرکت داشتند که به شیوه تصادفی ساده به روش قرعه کشی در ۲ گروه مداخله و کنترل جایگزین شدند. اما در مرحله پس آزمون هر کدام از گروه ها به ۱۶ تن کاهش یافتند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه جمعیت شناختی و "سیاهه علائم تنش" (Stress Symptoms Inventory) استفاده شد. شاخص روایی محتوا و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه آلفا کرونباخ و ثبات به روش باز آزمایی بررسی و تایید شد. پس از دریافت پیش آزمون، گروه مداخله طی ۸ جلسه تحت "درمان پذیرش و تعهد" قرار گرفت. در طول این مدت گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد، سپس هر دو گروه پس آزمون را تکمیل کردند. تحلیل داده ها در نرم افزار آماری اس پی اس اس نسخه  ۲۱ انجام شد.  یافته ها: "درمان پذیرش و تعهد"  نقش موثری بر کاهش علائم جسمانی (۰۰۱/۰=P، ۸۵۵/۶۸=F) و شناختی (۰۰۱/۰=P، ۴۵۸/۲۲=F)، رفتاری (۰۰۱/۰=P، ۴۷۲/۳۳=F) و همچنین نمره کلی (۰۰۱/۰=P، ۲۲۱/۷۸=F) گروه مداخله داشته است. اما مداخله تاثیری بر علائم عاطفی نداشت (۰۶۲/۰=P، ۷۹۵/۳=F). در مجموع "درمان پذیرش و تعهد" توانسته است ۷۳/۰ از تغییرات نمره کلی علائم تنش را در گروه مداخله تبیین کند.  نتیجه گیری: "درمان پذیرش و تعهد" نقش موثری در کاهش علائم تنش در نوجوانان داشته است. پیشنهاد می شود که درمانگران و ارائه دهندگان خدمات سلامت به اهمیت این درمان برای کاهش تنش در نوجوانان توجه داشته باشند.   

Keywords:

Acceptance and Commitment Therapy , Stress Symptoms , Students , Females. , درمان پذیرش و تعهد , علائم تنش , دانش آموزان , دختران.