بررسی عوامل موثر در پتانسیل یابی منابع آب سازندهای سخت، مطالعه موردی: منطقه کارستی لار

اطلاع از اهمیت سلسله مراتبی عوامل موثر در توزیع مکانی چشمه­ ها، به­ عنوان نقطه خروجی منابع آب زیرزمینی در یک حوزه آبخیز، برای توسعه برنامه مدیریت کیفی و کمی منابع آب ضرورت دارد. در این راستا می­ توان از تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و ابزار پشتیبانی تصمیم­ گیری به­ منظور تعیین اهمیت سلسله مراتبی عوامل موثر در ایجاد چشمه­ ها و پهنه­ بندی مناطق مستعد توسعه منابع آب استفاده کرد. در این پژوهش به­ منظور تعیین سلسله مراتب اولویت عناصر ساختاری در توسعه منابع آب در یک منطقه کارستی، ابتدا با بررسی مطالعات انجام گرفته در این زمینه، پارامتر­های موثر در ایجاد چشمه ­ها شامل، لایه­ های اطلاعاتی شیب، طبقات ارتفاعی، فاصله از شبکه هیدروگرافی، فاصله از خطواره ­های ساختمانی، فاصله از عناصر ­تکتونیکی، فاصله از کنتاکت آهکی و لیتولوژی انتخاب شد. سپس لایه ­های مربوط به هر کدام از این پارامتر­ها در محیط GIS و با استفاده از نرم افزار ILWIS تهیه و هر لایه به­ طور جداگانه با لایه توزیع مکانی چشمه ­ها قطع داده شد. سپس ارجحیت زیرطبقه­ های هر لایه نسبت به همدیگر با لحاظ فراوانی وقوع چشمه­ ها تعیین و در نهایت با ­استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، عوامل موثر در رخداد این پدیده در محیط نرم افزار Expert Choice وارد و وزن هر یک از عوامل محاسبه شد. نتایج نشان داد که لایه لیتولوژی بالاترین وزن را به خود اختصاص داده و زیر­لایه کربناته به تنهایی ۵۴ درصد از وزن این لایه را تشکیل داده است. لایه­ های بعدی به ­ترتیب اهمیت، شامل، لایه شیب و طبقات­ ارتفاعی، لایه­ فاصله از عناصر ساختاری، خطواره­ ها، کنتاکت آهکی و شبکه آبراهه ­ای، هستند. نقشه پتانسیل­ یابی تهیه شده به این روش تطابق ۷۶ درصدی با موقعیت مکانی چشمه ­های منطقه مورد پژوهش دارد.

Keywords:

تحلیل سلسله مراتبی , چشمه های کارستی , خطواره ها , سنگ های آهکی , عناصر تکتونیکی