اثر تنش شوری بر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی دو گونه مریم گلی (Salvia)

شوری یکی از عوامل کاهش دهنده ی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی درسراسر دنیا می باشد. شوری رشد و ترکیب متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.Salvia viridis وSalvia spina دو گونه گیاهی معطر متعلق به جنس مریم گلی از تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. با توجه به اینکه مکانیسم های تحمل شوری در این دو گونه و چگونگی اثر شوری بر متابولیت های ثانویه در این گیاهان تاکنون بررسی نشده است اثر شوری بر شاخص های رشد و میزان اسانس این دو گونه از مریم گلی انجام گردید. دانه رست های حاصل از دو گونه فوق در شرایط کشت هیدروپونیک تحت تنش شوری در غلظت های صفر،۲۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ میلی مولار (NaCl) قرار گرفتند. چهار هفته پس از رشد، شاخص های رشدی مانند وزن تر ، وزن خشک، طول ساقه و ریشه و همچنین میزان عناصر سدیم و پتاسیم، میزان پرولین، قندهای محلول در آن ها اندازه گیری شد. ترکیبات تشکیل دهنده اسانس نیز مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش سطوح شوری طول ساقه وریشه و نیز وزن خشک ریشه و ساقه کاهش یافت و ترکیبات تشکیل دهنده اسانس در گونهSalvia S.viridis دست خوش تغییرات زیادی شد. افزایش شوری میزان سدیم، قندهای محلول و پرولین را در هر دو گونه افزایش داد و میزان پتاسیم در ریشه و ساقه کاهش داد. در ترکیبات اسانس گونهS. viridis ترکیبات اصلی نظیر: بتا کوپائن، بوربونن، گرماکرن و دلتا کادینن کاهش یافتند درحالیکه آلفا پینن، دلتا کارن، لینالول تحت تنش شوری در مقایسه با شاهد افزایش یافتند. پینوکاروون تنها در گیاهان تحت تنش شوری تولید شد. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که گونه S.viridis نسبت به تنش شوری بسیار حساس بوده و شوری حتی به میزان۲۰ میلی مولار موجب کاهش تمام شاخص های رشد درآن می شود اما گونه S. spinosa حساسیت کمتری داشته و با افزایش تولید پرولین و جلوگیری از کاهش میزان پتاسیم در شرایط تنش تاحدودی در برابر شوری مقاومت می کند.

Keywords:

Essential oils , Proline , Salt stress Salvia spinosa , Salvia viridis , Soluble sugars. , : اسانس , پرولین , تنش شوری , قندهای محلول , S.viridis , S. spinosa