پترولوژی، ترموبارومتری و سن سنجی U-Pb سنگ های متاپلیتی مجموعه دگرگونی دلبر، منطقه بیارجمند (جنوب شرق شاهرود)

مجموعه دگرگونی دلبر (بیارجمند) در ۱۳۰ کیلومتری جنوب شرق شاهرود در حاشیه شمالی ایران مرکزی قرار دارد. این مجموعه از سنگ های متاپلیتی، متاماسه سنگی، متاکربناتی و متابازیتی تشکیل شده است. شواهد صحرایی نشان می دهد پروتولیت این مجموعه، تناوب شیل و ماسه سنگ همراه با لایه های کربناته در بخش های بالایی بوده که توسط تعدادی دایک دیابازی به سن اواخر نئوپروتروزوئیک-اوایل کامبرین قطع شده اند. این توالی رسوبی و دایک های دیابازی تزریق شده در آنها، متحمل دگرگونی ناحیه ای دما-فشار متوسط (نوع بارووین) شده اند. محدوده های دمایی به دست آمده از کالیبراسیون های مختلف زوج گارنت-بیوتیت و فشارهای برآورد شده با روش GBPQ برای این سنگ ها بیانگر آن است که میکاشیست ها و گنیس های گارنت دار به ترتیب در شرایط دمایی ۴۶۸ تا ۴۹۸ و ۶۴۰ تا ۷۰۶ درجه سانتیگراد و فشارهای ۴/۶ تا ۲/۷ و ۴/۸ تا ۲/۱۳ کیلوبار (رخساره های شیست سبز و آمفیبولیت فوقانی) دگرگون شده اند. افزایش دما و فشار مبین رخداد دگرگونی ناحیه ای پیشرونده است که تا رسیدن به دمای ذوب و شروع آناتکسی پیش رفته است. مذاب های فلسیک حاصل، ساختارهای میگماتیتی متنوعی را در سنگ های متاپلیتی و متاسمیتی ایجاد کرده و به صورت گرانیت ها و لوکوگرانیت های آناتکسی تجلی یافته اند. نتایج سن سنجی با روش U-Pb بر روی گنیس ها و گرانیت های این مجموعه، سن های ۷/۴± ۵۴۱ تا ۹/۹ ± ۵۴۷ میلیون سال (معادل با اواخر نئوپروتروزوئیک-اوایل کامبرین) را نشان می دهد. با مقایسه داده های سنی به دست آمده با محدوده سنی مجموعه های دگرگونی و گرانیتوئیدهای مشابه در سایر نقاط ایران، می توان رخداد دگرگونی ناحیه ای در مجموعه دلبر را به کوهزایی پان آفریکن نسبت داد.

Keywords:

پترولوژی , سن سنجی ایزوتوپی U-Pb , ترموبارومتری , سن سنجی ایزوتوپی U , Pb , دگرگونی ناحیه ای , مجموعه دلبر , شاهرود , پهنه ایران مرکزی