تعیین سن، منشا و جایگاه تکتونیکی توده های نفوذی جنوب سبزوار

کمان ماگمایی شمال شرقی ایران در جنوب سبزوار (استان خراسان رضوی) بررسی شده است. شواهد ژئوشیمایی بیانگر ماگماتیسم مرتبط با قوس های آتشفشانی و پهنه فرورانش در این منطقه است. ترکیب توده ها از گرانیت تا دیوریت و گابرو تغییر می کند. بر اساس کانی شناسی و مقادیر بالای حساسیت مغناطیسی (بیشتر از ۵-۱۰×۴۰۰) توده های گرانیتوئیدی به عنوان گرانیتوئیدهای سری مگنتیت و نوع I طبقه بندی می شود. از نظر شیمیایی از نوع متاآلومینوس تا پرآلومینوس و غنی شدگی از عناصر با شدت میدان پایین (LILE) مانند: K، Rb و Th و تهی شدگی از عناصر با شدت میدان بالا (HFSE) نظیر: Nb، P و Ti نشان می دهد و به سری توله ایتی تعلق دارد. مقدار اندک (La/Yb)N، مقدار پایین نسبت Sr/Y و ناهنجاری منفی Eu همگی معرف ماگماتیسم نوع جزایر قوسی کلاسیک است. رفتار عناصر کمیاب توده های اسیدی و حد واسط الگوی تقریبا مسطح (۹۷/۰ تا ۵۷/۲(La/SmPm= است و خارج از محدوده پایداری گارنت را نشان می دهد و بنابراین، سنگ منشا آن از نوع اکلوژیتی یا گارنت آمفیبولیتی نیست. ژئوشیمی عناصر فرعی و کمیاب بیانگر خاستگاه ماگما در فشار نسبتا کم (عمق کم) است. بررسی های سن سنجی با روش اورانیوم-سرب در زیرکن بر روی توده گرانیت-گرانودیوریتی بیانگر سن ۹۷ تا ۱۰۰ میلیون سال (کرتاسه میانی) است. نسبت ایزوتوپ اولیه ۸۷Sr/۸۶Sr و مقدار εNd به ترتیب ۷۰۴۹/۰ و ۵/۴+ است.

Keywords:

کرتاسه , توده های گرانیتوئیدی , کمان ماگمایی , سبزوار , ایران مرکزی