شبیه سازی عددی آبخوان دشت بیجار- دیواندره با استفاده از کد MODFLOW و بررسی تاثیرات خشکسالی بر تغییرات کمی آن

به­دلیل افزایش جمعیت، سطح رفاه، توسعه صنایع و کشاورزی در کنار تغییرات اقلیمی، همواره انتظار رفتاری متغیر از منابع آب زیرزمینی در طول زمان از جهت کمی و کیفی می رود. بنابراین بررسی تغییرات کمی و کیفی آب زیرزمینی جهت مدیریت آن ضروری به نظر می رسد. بدین منظور در این پژوهش به بررسی تغییرات کمی آب زیرزمینی دشت بیجار-‍ دیواندره با کد MODFLOW موجود در نرم افزار GMS پرداخته ‍شد. شبیه سازی آبخوان برای یک دوره  شش ساله و گام ماهانه از مهر سال ۱۳۸۹ تا خرداد سال ۱۳۹۵ انجام و شاخص خشک سالی SPI نیز برای دوره آماری ۱۳۶۶- ۱۳۹۴ محاسبه ‍شد. نتایج شبیه سازی آب زیرزمینی نشان‍داد که در طول دوره شبیه سازی سالانه در حدود m ۵/۰ افت در آبخوان ایجادشده که شدت آن در ناحیه های مختلف متفاوت بود. لذا، با توجه به افت ایجادشده و با در نظر گرفتن مساحت و مقدار متوسط ضریب ذخیره آبخوان موردنظر، سالانه در حدود mm۳ ۱/۱ از حجم آبخوان کاسته ‍شده ‍است. نتایج به دست آمده نشانگر آن است که اگر همچنان روند مدیریت کنونی ادامه یابد، در طول چند سال آینده شاهد افت شدید آبخوان و خسارت جبران ناپذیری خواهیم ‍بود. نتایج شاخص SPI نیز حاکی از وضعیت خشک سالی نزدیک نرمال بوده و این بدان معنی است که خشک سالی تاثیر بسیار کم­تری در تراز آب زیرزمینی آبخوان موردنظر در سال­های مختلف داشته‍ است. ازاین رو، جهت حفظ آبخوان موردنظر، بررسی سناریوهای مدیریتی نظیر تغذیه مصنوعی، کاهش برداشت ها، تغییر الگوی کشت در منطقه پیشنهاد می گردد.

شبیه سازی عددی آبخوان دشت بیجار- دیواندره با استفاده از کد MODFLOW و بررسی تاثیرات خشکسالی بر تغییرات کمی آن Keywords:

آب زیرزمینی , آبخوان , کردستان , شاخص SPI , مدل مفهومی