مدیریت هوشمند برنامه ریزی آبیاری به منظور افزایش بهره وری مصرف آب در گیاه چغندرقند

برنامه ریزی آبیاری از عملیات مدیریتی مهم در مصرف آب در بخش کشاورزی است که نظر بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است. از انجا که مدل های هوشمند در برنامه ریزی آبیاری نقش مهمی در مدیریت مصرف آب در مزارع دارند، این پروژه با هدف تاثیر این گونه مدل ها بر مصرف آب چغندرقند در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زرقان - فارس  درسال زراعی۹۷-۹۸ اجرا گردید. این آزمایش گرچه با سه تیمار و سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شده اما نتایج ارائه شده در این مقاله صرفا در راستای هدف فوق می باشد. تیمارها شامل : برنامه ریزی آبیاری با استفاده از سامانه هوشمند (T۱)؛ برنامه ریزی آبیاری با استفاده از نتایج محاسبات نیاز آبی محصول از روش پنمن مانتیث و داده هایسایت هواشناسی منطقه(T۲) و برنامه ریزی آبیاری با استفاده از شیوه مدیریتی سنتی توسط کشاورزان(T۳) بود.در هر تکرار۶ خط از رقم آرتابه طول ۸ متر کشت و با سیستم آبیاری نواری تیپ آبیاری شد. نتایج نشان داد مصرف آب در تیمارهای T۱  وT۲ حدود ۲۷ و ۱۵درصد نسبت به مدیریت آبیاری سنتی صرفه جوییداشت. متوسط مصرف روزانه بر اساس مدیریت تیمار T۱ حدود ۷ میلیمتر در روز بدست آمد که طی مراحل مختلف رشد این مصرف از ۲ تا۱۰ میلیمتر در روز تغییرات داشت و همواره کمترین میزان مصرف در مقایسه با تیمارهای دیگر بود.با توجه به میزان مصرف سالانه در سه تیمارT۱،T۲ وT۳به ترتیب ۸۹۴۶، ۱۰۱۹۴ و ۱۲۱۳۰مترمکعب در هکتار،صرفه جویی ۲۷ در صدی در سامانه نسبت به تیمار شاهد ملاحظه شد.این مقدارصرف جویشامل دو بخش، ۱۰ درصد به دلیل کاهش در مدت زمان آبیاری و حدود ۱۷ درصد به دلیل تنظیمات دبی ورودی به کرت های آزمایشی بود. اندازه گیری های دوره ای حجم آب ورودی و پایش رطوبت خاک در هر آبیاری باعث بهبود مدیریت توزیع آب و در نتیجه کاهش یک ساعت در مدت آبیاری تیمارهای T۱نسبت به دو تیماردیگر گردید. در تیمارهای T۱، T۲  وT۳ به ترتیب شاخص بهره وری مصرف آب بر اساس عملکرد ریشه ۴۶/۳، ۲۵/۲ و ۰۷/۲ کیلوگرم به ازاء هر متر مکعب و بر اساس عیار قند ۶۹/۰ ، ۴۴/۰ و۳۸/۰کیلوگرم شکر به ازاء هر متر مکعب بدست آمد.

Keywords:

بهره وری مصرف آب , زمان بندی و مدیریت آبیاری , چغندرقند