بررسی روش های ارزیابی کانی ها و عناصر استراتژیک و حیاتی، با نگاهی ویژه به ژئواکونومی فلوراسپار در ایران

تا پیش از جنگ سرد، تامین مواد استراتژیک و مطالعات مربوط به آنها، بیشتر تحت تاثیر رقابت نظامی میان شرق و غرب قابل بررسی و ارزیابی بود که نمونه جامع آن، فاکتورهای ریسک ژئوپلیتیکی اندرسون برای پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو بوده است؛ اما پس از جنگ سرد و فروریختن دیوار برلین میلادی و توسعه اقتصادی چین، کشورهای غربی بیش ازپیش دچار نگرانی و آسیب پذیری از سوی تامین کنندگان مواد معدنی گردیدند. دلیل اصلی این مهم، تحولات و چرخش از ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی به ژئواکونومی و اولویت اقتصاد نسبت به نظامی گری می باشد. لذا روش های ارزیابی بعد از جنگ سرد، بیشتر مبتنی برتقابل شمال و جنوب و تامین امنیت یا حفظ قدرت اقتصادی و تهیه کالاهای مورد نیاز جامعه و حفاظت از محیط زیست است. روش های جدید با تحقیقات شورای ملی پژوهش ایالات متحده آمریکا و با ابداع ماتریس حیاتی در دو بعد خطر تامین و اهمیت اقتصادی شروع گردید که سایر روش های بعدی تا مطالعات گرایدل، از اصول آن پیروی می کنند. از میان این مطالعات، بررسی های سازمان زمین شناسی و وزارت دفاع ایالات متحده و اتحادیه اروپا وصنایع کشور آلمان، نشان می دهد، فلوراسپار به عنوان یک کانی حیاتی و استراتژیک در جهان، دارای اهمیت اقتصادی به دلیل کاربرد آن در تولید فولاد، آلومینیم، هیدروفلوروکربن ها، تفلون ها و انرژی های نو می باشد. با بررسی میزان تولید فلوراسپار کشورهای جهان طی پانزده سال گذشته، اگرچه ایران با یک درصد تولید رتبه دهم را کسب نموده است، اما همچنان یکی از واردکنندگان اصلی کالاهای واسطه ای ساخته شده از این کانی در میان کشورهای منطقه و همسایه می باشد. بنابراین درگام نخست، سرمایه گذاری جهت اکتشاف سیستماتیک و ریشه ای منابع فلوراسپار در کشور و به ویژه در منطقه البرز مرکزی، با هدف افزایش میزان ذخایر و تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت آلومینیم کشور، بسیار ضروری به نظر می رسد؛ صنعتی که رقبای جنوبی ایران، به علت ارزان بودن انرژی در این منطقه، با سرمایه گذاری در آن به طور جدی فعال گردیده اند.

Keywords:

ژئواکونومی , کانی ها و عناصر استراتژیک و حیاتی , خطر عرضه , اهمیت اقتصادی , فلوراسپار