تعیین محیط زمینساخت- ماگمایی سنگ های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی بر پایه داده های ژئوشیمیایی

سنگ های آتشفشانی مورد مطالعه در شمال خاور تالاب گاوخونی جای دارند و شامل ریولیت، تراکی‎داسیت، تراکی آندزیت و سنگ های آذرآواری (توف خرده‎سنگی و برش آتشفشانی) هستند. سنگ های ریولیتی ساخت جریانی و بافت هیالوفیریک دارند. خمیره این سنگ ها، شیشه ای تا نهان‎بلور است و دارای بلورهایی از کوارتز و فلدسپار هستند. بافت چیره در سنگ های تراکی داسیتی و تراکی آندزیتی، بافت پورفیریتیک است و دارای بلورهای درشت پلاژیوکلاز و کمتر سانیدین در یک خمیره شیشه ای تا ریز بلور دارای میکرولیت های فلدسپار هستند. در تراکی‎داسیت ها، کوارتز به صورت ریزبلور در خمیره سنگ و کمتر به‎صورت ریزدرشت‎بلور دیده می شود. بلورهای درشت پلاژیوکلاز در سنگ های تراکی داسیتی و تراکی آندزیتی به طور معمول بافت غربالی دارند. کانی های مافیک موجود در سنگ های مورد مطالعه، بیوتیت و آمفیبول هستند که از حاشیه و در مواردی به طور کامل اپاسیته و به اکسیدهای آهن و تیتانیم تبدیل شده اند. این سنگ ها دارای ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا هستند. بررسی داده های ژئوشیمیایی سنگ های مورد مطالعه نشان دهنده تهی شدگی این سنگ ها از عناصر با میدان پایداری بالا مانند Nb، Ti و Ta و غنی شدگی آنها از عناصر سنگ دوست با شعاع یونی بزرگ مانند Cs، K، Ba، Rb و Th است که از ویژگی های فعالیت ماگمایی مربوط به مناطق فرورانش است. بی هنجاری منفی Nb می تواند ناشی از مشارکت پوسته در فرایندهای ماگمایی باشد. غنی شدگی این سنگ ها از عناصر Cs، Rb، Ba و Pb نشانه متاسوماتیسم منشا در اثر سیال‎های آزاد شده از سنگ کره اقیانوسی در حال فرورانش است. بنابراین، آلایش ماگمایی و متاسوماتیسم گوشته بر ترکیب ماگمای مادر سنگ های آتشفشانی شمال خاور تالاب گاوخونی تاثیرگذار بوده اند. فعالیت ماگمایی کالک آلکالن در شمال خاور تالاب گاوخونی همزمان با حرکات کوهزایی ناشی از بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در ایران است.  

Keywords:

سنگ های آتشفشانی , داده های ژئوشیمیایی , جایگاه زمین ساختی , تالاب گاوخونی