مطالعه سنگ‎شناسی و ژئوشیمی آمفیبولیت‎های جنوب خاور سیه چشمه، شمال باختر ایران

منطقه سیه چشمه در جنوب شهرستان ماکو در پهنه افیولیتی خوی- ماکو قرار گرفته است. سنگ های دگرگونی منسوب به پرکامبرین شامل گنیس، آمفیبولیت، میکا شیست و مرمر قدیمی ترین برونزدهای سنگی منطقه را تشکیل می‎دهند. سنگ های مهم دگرگونی در منطقه شامل سرپانتینیت، متابازیت (شیست سبز، آمفیبولیت) و متاپلیت (اسلیت، میکاشیست) با میان لایه هایی از مرمر و کوارتزیت است. سنگ های آمفیبولیت از دید کانی‎شناسی گوناگونی بالایی دارند و شامل انواع اکتینولیت-آمفیبولیت، اپیدوت-اکتینولیت-آمفیبولیت، بیوتیت-آمفیبولیت، آمفیبولیت معمولی و گارنت-آمفیبولیت هستند. بافت این سنگ ها از دانه‎ریز تا دانه‎درشت و بسیار دانه‎درشت متفاوت است. مطالعات شیمی سنگ کل آمفیبولیت‎ها نشان می‎دهد که ترکیب پروتولیت این سنگ ها بازالتی متعلق به سری ماگمایی توله ایتی و کمتر کالک‎آلکالن است. بر پایه نمودارهای متمایز کننده محیط زمین‎ساختی، ماگمای مادر در جزایر کمانی تشکیل شده است. بی‎هنجاری منفی Nb همراه با غنی‎شدگی جزیی LILE و LREE ویژگی مرتبط با کمان آتشفشانی و منشا توله ایتی ماگمای مادر آمفیبولیت‎های مورد مطالعه را تایید می‎کند. سن آمفیبولیت‎ها در مجموعه دگرگونی سیه‎چشمه به روشنی مشخص نیست بنابراین نمی توان به درستی در مورد سامانه فرورانشی و جزایر کمانی مرتبط که در آن سنگ مادر این آمفیبولیت‎ها تشکیل شده‎اند نظر داد. چنانچه آمفیبولیت ها مربوط به مجموعه افیولیتی خوی- ماکو باشند در این صورت حاصل فرورانش شاخه شمالی اقیانوس تتیس جوان و تشکیل جزایر کمانی مرتبط و دگرگونی هنگام بسته شدن حوضه اقیانوسی و برخورد بعدی هستند. به دلیل مشخص نبودن سن این سنگ‎ها نمی‎توان با قاطعیت نظر داد که آیا کمان آتشفشانی مجموعه دگرگونی سیه‎چشمه مربوط به سامانه فرورانشی تتیس جوان است و یا اینکه کمان بسیار قدیمی منسوب به پرکامبرین منشا سنگ مادر این آمفیبولیت‎هاست.  سن‎یابی این سنگ ها به ارائه مدل مناسب بسیار کمک خواهد کرد.

Keywords:

ژئوشیمی , آمفیبولیت , جزایر کمانی , سیه‎چشمه , شمال باختر ایران