بررسی سیر نگارش قرائات قرآن کریم

علم قرائات قرآن کریم، از باسابقه ترین و پر تالیف ترین موضوعات علوم قرآن است. تاثیر این دانش بر علم تفسیر و ادبیات عرب اهمیت آن را دوچندان می کند. نگارش قرائت های مختلف قرآن کریم پس از عصر نقل شفاهی قرائات آغاز گردید و از نخستین سده های هجری موردتوجه و عنایت ویژه علماء، ادیبان، مفسران و قرآن پژوهان قرار گرفت و در این زمینه آثار بسیاری تالیف گردید. این آثار ابتدا به صورت بخشی از تفاسیر و کتاب های علوم قرآن و حدیث و ادبیات عرب و سپس به صورت نگاشته های مستقل در قالب های گوناگونی مانند «مفرده» (تک نگاری)، «موسوعه» (جامع نگاری) و توجیه نگاری وجوه قرائات به روش های محرره (منضبط) و مرسله (آزاد) تدوین یافت. تحقیق پیش رو، به روش نگاهی اجمالی به آثار نگاشته شده در علم قرائت دارد و با بررسی اولین کتاب های علم قرائت، قدمت این دانش را نشان می دهد. همچنین با پی جویی کتاب های مهم علوم قرآن، تفسیر، حدیث و ادبیات، میزان شیوع و گستردگی علم قرائت در هر یک ازاین گونه کتاب ها در میان آثار شیعه و اهل سنت موردبررسی قرار می گیرد. علاوه بر این نوشتار حاضر با گونه شناسی کتاب های مربوط به علم قرائت، خواننده را با انواع مختلف تحقیقات علم قرائت آشنا می سازد. بدین ترتیب مقاله حاضر می تواند راهنمای مناسبی برای محققان رشته علوم قرآنی باشد تا آثار نگاشته شده در علم قرائت را بشناسند و بتوانند در تحقیقات خود از این آثار استفاده کنند.

Keywords:

کتاب های قرائت , عصر تدوین قرائات , مفرده نگاری , موسوعه نگاری , توجیه قرائات